10-15. YÜZYIL SEYYAH VE MÜSLÜMAN COĞRAFYACILARINA GÖRE İSTANBUL-SOHUM DENİZ GÜZERGÂHININ LİMAN ŞEHİRLE
Author:
Abstract
Karadeniz ilkçağlardan beri eski kıtanın bilinen bölgelerinden birisi idi. Lakin ilkçağlarda ve ortaçağların büyük bölümünde Karadeniz hakkında belirgin ve doğru bir tahlil yapılmamıştır. Zamanda geriye gidildikçe bu büyük deniz hakkındaki malumatların azaldığı, belirsizleştiği, yer yer efsaneler ile karışarak aktarıldığı gözlemlenecektir. Bu zamanlarda Karadeniz bilinir olmakla birlikte genellikle meçhul, gizemli ve korkulan bir denizdir. Karadeniz hakkındaki bilgiler zaman içerisinde üst üste konularak daha doğru gözlemler yapılabilecektir. Nihayet oluşmaya başlayacak olan bilgi birikiminin artmasında pek çok seyyah ve coğrafyacıların katkısı olacaktır. 10 ve 15. yüzyıllar arasında seyyah ve coğrafyacılar dünyanın çeşitli bölgeleri hakkında edindikleri malumatları aktaran farklı eserler ortaya koymuşlardır. Bu eserlerin vücuda getirilmesinde denizcilik faaliyetleri, elçilik görevleri, ticaret, siyasi sebepler gibi birbirlerinden farklı etkenler rol oynamışlardır. Her seyyah ve coğrafyacı Karadeniz hakkında malumat aktarmamış olmasına rağmen, bazıları Karadeniz şehirlerine bizzat gitmişler ve bulundukları şehirler hakkında çeşitli bilgiler sunmuşlardır. Söz konusu dönem seyyah ve coğrafyacılarının hazırladıkları eserlerde Karadeniz’in güney ve doğu bölgeleri hakkında yer alan bilgiler derlenirken önce İstanbul boğazından itibaren doğu yönünde Anadolu’nun kuzey batı ve kuzey doğusunda Karadeniz’e kıyısı olan bölgeler ve şehirler ele alınmıştır. Bilahare Karadeniz’in doğusuna kıyısı olan saha ve hakkında bilgi aktarılan şehirler ile tüm bu bölgelerin yakın çevresinde bulunan ve ilişki halinde olan diğer çevre kentler ve Kafkasya gibi coğrafyalar hakkındaki malumatlar değerlendirilmiştir.
Keywords
Abstract
The Black Sea was one of the well-known regions of the old continent since the early ages. However, an apparent and accurate analysis was not made about the Black Sea in the early ages and in most of the middle ages. As we go in back in time, it was observed that the amount of information about this great sea decreased, getting unclear and partly it was mixed with legends. At these time, although the black sea was known, mostly nameless, mysterious and fearful. In time, more accurate observation can be made by placing information about the Black sea. many travellers and Geographers were contributed to the increase of the accumulation of knowledge that was finally begin to form. Between 10 and 15. centuries, travellers and geographers have revealed many works which transferred the knowledge about various parts of the world. Different factors such as maritime activities, embassy duties, trade, and politics played an effective role in the creation of these works. Although not all travelers and geographers transferred information about the black sea, some of them went to the black sea personally and provided various data about cities that they were located in. In works that prepared by itinerants and geographers of the period in qestion, firstly, from the Bosphorus to the east direction, the regions and cities that have coasts to the Black Sea in the northwest and northeast of Anatolia were discussed, while compiling the information on the Southern and Eastern regions of the Black Sea. Afterwards, evaluated the information is about the area that has an eastern coast to the black sea, also cities which have transferred data, neighbouring and other related cities and regions such as the Caucasus.