P. A. TOLSTOY: THE LIFE OF A RUSSIAN AMBASSADOR IN ISTANBUL IN A HISTORICAL –FICTIONAL CONTEXT (1702-1714)
Author:
Abstract
Rus diplomatlarının elçilik yazışmaları (’’stateynıye spiski’’) ile yeni toprak arayışları peşinde olan gezginlerin notlarında Hıristiyan dünyasına ait kutsal yerlerin ve emanetlerin yanı sıra İstanbul’u anlatan izlenimlerine de yer verilmiştir. XVIII. yüzyılda, Rusya ile Türkiye arasında gerek siyasi, gerek ticari ilşkilerinin yoğunluk kazanmasıyla I. Petro’nun, Osmanlı idarecileriyle uyum sağlayacak deneyimli bir diplomat seçmesi gerekmektedir. Çarının seçmiş olduğu elçi, Petr Andreyeviç Tolstoy, 1702-1714 yılları arasında Türkiye’deki görevini başarıyla yürütür. Oldukça yoğun ilişkiler ve zorluklarla geçen bu 12 yıllık dönem, hem Rus tariçilerinin, hem de yazarların ilgi odağı olur. Çalışmamızda, Petr Andreyeviç’in Tolstoy’un Osmanlı topraklarında ve İstanbul’da geçirdiği bu süreç, elçinin Devlet arşivinde bulunan raporlarına, araştırmacı Nikolay Pavlenko’nun Vokrug Trona. Ptentsi gnezda Petrova. Strasti u trona (Tahtın Çevresi. Petro Yuvasının Kuşları. Tahtın Çevresinde Dönen Tutkular) tarihsel-kurgusal yapıtına ve Y. Fedorov’un Poruçaet Rossiya (Rusya Göreve Çağrıyor) adlı romanına dayanarak incelenmiştir. Adı geçen iki kaynak ise Tolstoy’un Rusya’daki Sefaret erkânına gönderdiği raporlarında ve Osmanlı Ülkesindeki Halkın Durumu (Sostoyanie naroda turetskogo) adlı çalışmasındaki tarihsel nesnel gerçeğe uygun olarak hazırlanmıştır.
Keywords
Abstract
The correspondence of Russian diplomats-ambassadors (’’stateynıye spiski’’) and the notes of travelers, who were in search of new territories, give place not only to sacred places and relics of Christianity, but also to impressions about Istanbul. With the political and commercial relations between Russia and Turkey getting stronger in the 18th century, Petro the Great had to assign an experienced diplomat, who would be in good terms with the Ottoman administrators. Petr Andreyevich Tolstoy, chosen by the tsar, performs his missions successfully between 1702-1714 in Turkey. The 12 years period with highly intense relations and difficulties becomes the centre of attention for Russian historians and writers. In our study, the time that Petr Andreeviç Tolstoy spent in Ottoman fields and in Istanbul are studied, depending on the reports of the ambassadors in state archives, the historical-fictional work of investigator N. Pavlenko “Vokrug Trona. Ptentsi gnezda Petrova. Strasti u trona” and the historical novel of Y. Fedorov “Poruçaet Rossiya”