Author:
Abstract
Kapadokya bölgesi, Türklerin Anadolu’ya geldikleri ilk asırlarda en önemli yüksek kültür merkezlerinden birkaçı olarak tebarüz eden Aksaray, Niğde, Kırşehir, Nevşehir ve Kayseri şehirlerinin odağında yer almaktadır. Anadolu Türk kültür tarihinin kurucu isimleri olarak nitelenebilecek Mevlana Celalleddin-i Rumî, Ahi Evran, Hacı Bektaş-ı Veli, Yunus Emre, Gülşehrî ve Âşık Paşa’nın coğrafyası olan bu bölge, daha sonraki asırlarda da kültürel açıdan diri kalmıştır. Osmanlı Devleti’nin çözülme asrı olan 19. asırda dahi bu bölgede kültürel hayatta kayda değer bir irtifa olduğu gözlenmektedir. Kuloğlu Şeyh Hacı İlyas’ın Bâğ-ı Behişt adlı eserinin 19. asrın ilk yarısında bu bölgede istinsah edilmiş olan iki nüshası, söz konusu kültürel seviyenin önemli birer tanığıdır. Hicrî 1247 (M. 1831/1832) ve 1262 (M. 1846) yıllarında istinsah edilen nüshaların zengin ferağ kayıtları, istinsah edilmiş oldukları bölgenin kültürel seviyesine dair kıymetli bilgiler ihtiva etmektedir. Bu nüshalardan 1247 tarihli olanı Matyan’da (Göreme), 1262 tarihli olanı ise Arabsun’da (Gülşehir) istinsah edilmiştir. Matyan nüshasının ferağ kaydında, yazmanın kâğıtlarını mühreleyen Sorsofi’den (bugünkü Aksaray’ın Gülağaç ilçesinin Sofular beldesi) bir kişinin adı da anılmaktadır. Arapsun nüshasına hicrî 1318 (M. 1900) yılında Ortahisarlı (Nevşehir’in Ortahisar beldesi) bir kişi tarafından bir fihrist eklenmiştir. İki nüshadaki bu veriler özelde Nevşehir, genelde Kapadokya bölgesinin 19. asırdaki kültürel canlılığının birer göstergesidir.
Keywords
Abstract
Cappadocia region is located in the center of the square of Aksaray, Niğde, Kırşehir, Nevşehir and Kayseri. These cities were the most important cultural centers of the first centuries of Anatolian Turks. Mevlana Celalleddin-i Rumi, Ahi Evran, Hacı Bektaş-ı Veli, Yunus Emre, Gülşehri and Aşık Paşa who were founders of Anatolian Turkish culture lived in this region. Cappadocia’s cultural level remained high during the following centuries. Even in the 19th century which was the period of dissolution of the Ottoman Empire there was a significant level in cultural life of Cappadocia. Two manuscript copies of Bâğ-ı Behişt which written by Kuloğlu Şeyh Hacı İlyas are witnesses of significant level of cultural life in Cappadocia in the 19th century. These manuscripts were copied in AH 1247 (1831/1832) and in AH 1262 (1846). There are important informations about Cappadocia region in the inscriptions of these manuscripts. One of them was copied in Matyan (Göreme) and the aother one was copied in Arabsun (Gülşehir).