Author :
Abstract
Alman ordusu SSCB’ye beklenmedik bir şekilde hücum ettikten sonra bütün ülkede seferberlik ilan edilmiştir. Seferberlik sadece askerî alanla sınırlı kalmayarak bütün alanlarda kendini göstermiştir. Bu dönemde özellikle basının organları aktif şekilde faaliyet göstermiştir. Gazete ve dergilerin ilk sayfalarından itibaren cephede savaşan askerlere moral veren, onları savaşa davet eden ve faşizme karşı nefret dolu yazılar kaleme alınmıştır. SSCB’ye bağlı bütün cumhuriyetlerde olduğu gibi Azerbaycan’da da basın organlarının esas faaliyeti bu konuya yönlendirilmiştir. Siyasî, ekonomik ve diğer alanların yanı sıra edebiyat da gündemle ilgili daha çok yazılara yer verilmiştir. Özellikle “Edebiyat” gazetesindeki kaleme alınan yazılarda ön cephede ve arkada cephede yaşananlar edebî yönden ele alınmıştır. Samet Vurgun, Osman Sarıvelli, Mircelal Paşayev, Resul Rza, Mirvarid Dilbazi, Nigar Refibeyli, Abdulla Şaik gibi şair ve yazarlar gazetede konuyla ilgili eserler kaleme almışlardır. Bu yıllarda “Edebiyat” gazetesinde sık sık şiirleri çıkan şairlerden biri de Ali Nazmi’dir. Şairin kaleme aldığı “Qess’in Hitler’ə Cavabı”, “‘Fürrer’ Sarsaqlamış”, “Hitler’dən Qess’ə Məktub”, “Hitler Zəfərdən Dəm Vurur”, “Hitler Əldə Allah’ı Həncər Etmək İstəyir”, “İstiqamət Berlin’ə!” gibi şiirlerinde Alman hükümeti eleştirilmiş, başta Hitler olmakla birlikte hükümetin diğer önemli şahısları ve rütbeli subaylarıyla alay edilmiştir. Bu çalışmada Ali Nazmi’nin edebî faaliyetlerine kısaca değinilecek, II. Dünya Savaşı sırasında, Azerbaycan’da basılan “Edebiyat” gazetesinde kaleme aldığı şiirleri incelenecektir.
Keywords
Abstract
After German suddenly invaded the USSR, a mobilization was declared in the whole USSR. This mobilization was not restricted with military area but applied in all fields in The Soviet Union. In this term, especially press organs were very active. From the top on down, newspapers and magazines wrote articles of hatred against fascism, which invited people to the war and supported soldiers in front. Like all countries in the USSR, the main point of press organs in Azerbaijan also focused on the World War II. Writers treated the war in literature. Especially, life of soldiers in front and people in rear front were literarily treated in “Literature Newspaper”. Poets and writers like Samad Vurgun, Osman Sarıvelli, Mirjalal Pashayev, Resul Rza, Mirvarid Dilbazi, Nigar Refibeyli, Abdulla Şaik wrote about the war in “Literature Newspaper”. One of writers who often wrote in the newspaper was Ali Nazmi. In his poets like, “Qess’in Hitler’ə Cavabı”, “‘Fürrer’ Sarsaqlamış”, “Hitler’dən Qess’ə Məktub”, “Hitler Zəfərdən Dəm Vurur”, “Hitler Əldə Allah’ı Həncər Etmək İstəyir”, “İstiqamət Berlin’ə!” the Germen government is criticised; Hitler and his high-ranking officers and other important men of the government are also mocked. In this article Ali Nazmi’s literary works will be briefly mentioned and his poems he wrote in Literature Newspaper in the period of World War II, will be treated.
Keywords
- Aşırlı, Akif (2010), Azərbaycan Mətbuatı Tarixi 1920-1990, C.II. Elm və Təhsil, Bakı.
- Aşırlı, Akif (2010), Azərbaycan Mətbuatı Tarixi 1920-1990, C.II. Elm və Təhsil, Bakı.
- Cəfərov, F. (2015). Naxçıvan İkinci Dünya Müharibəsi İllərində, Bakı: ADPU Nəşriyyatı.
- Cəlal, Mir-Hüseynov Firidun (1982), XX. Əsr Azərbaycan Ədəbiyyatı Tarixi, “Maarif” Nəşriyyatı, Bakı.
- Erol Ali (2007), Azerbaycan Şiirinde Romantizm (1905-1917), Azerbaycan Kültür Derneği Yayınları, İzmir.
- Hüseynov Firidun (1970), Əli Nəzmi, Gənclik, Bakı.
- İşgören, Taşkın (2017), “Samed Vurgun’un Şiirlerinde İkinci Dünya Savaşı”, Uluslararası Savaş ve Kültür Sempozyumu.
- Mahmudov, Yaqub (2004), Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası, C. I. Lider Nəşriyyatı,Məmmədov, F. (2016). Azərbaycan SSR-nin və Onun Siyasi Rəhbəri M. C. Bağırovun Böyük VətənMüharibəsi İllərində SSRİ-nin Müdafiəsində Müstəsna Rolu (22 İyun 1941-9 May 1945-ci İllər), Bakı: Şəms.
- Nəsirov, C. (2014, 8 May). “Azərbacan Böyük Vətən Müharibəsi İllərində Faşist Almaniyası Üzərində Qələbədən 69 İl Keçir”. Azərbaycan, s.14.
- Nəzmi, Əli (2006), Seçilmiş Əsərləri, haz. Firidun Hüseynov, Şərq-Qərb, Bakı.
- Paşayev, F. (1975). Azərbaycan Divizyaları Böyük Vətən Müharibəsi Cəbhələrində, Bakı: Elm Nəşriyyatı.
- Tağıyev, Kərim (1959), Əli Nəzmi Yaradıcılığında İmperializmə və Faşizmə Qarşı Mübarizə Motivləri, Qızıl Şərq Mətbəəsi, Bakı.
- Vəliyev, T. T. (2009), XX. Əsr Azərbaycan Tarixi, C.II. Təhsil, Bakı.
