Author :
Abstract
Tanzimat yıllarında eğitim çalışmalarının büyük çoğunluğunun İstanbul ile sınırlı kaldığı düşünülecek olursa, II. Abdülhamid döneminde eğitim hizmetlerinin İstanbul dışına çıkması, bu hizmetlerin taşraya da ulaştırılması ile önemli mesafeler kaydedilmiştir. Tanzimat Dönemi’nde eğitim alanında atılan temeller, II. Abdülhamid Dönemi’nde uygulama ve yayılma imkânı bulmuştur. II. Abdülhamid Dönemi’nde eğitim hizmetlerinde nicelik açısından görülen olumlu gelişmenin, nitelik açısından ise aynı düzeyde olup olmadığı tartışılabilir olsa da ilerleme kaydedildiği bir gerçektir. Bu dönem boyunca okul sayısındaki artışla birlikte yabancı ve azınlık okullarının da sayısı oldukça artmıştır. II. Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e kadar olan bu dönemde, eğitim kurumları ve programlarında yapılan yenilikler ile önemli gelişmeler kaydedilmiştir. Bu dönemin öne çıkan özelliği ise Cumhuriyet’i kuran neslin bu okullarda yetişmiş olmasının yanı sıra, Cumhuriyet fikrinin temellerinin de bu dönemde atılmasıdır. Cumhuriyet Devri ise, Türk eğitim sisteminde yüzyıllar boyunca çağdaş eğitim sistemine ulaşmak için yapılan çabaların gerçekleşmesini sağlayan bir dönem olmuştur. Öncelikle Milli Eğitim Bakanlığı kurulmuş ve eğitim sistemindeki ikiliğe son vermek için Tevhid-i Tedrisat Kanunu çıkarılmıştır. Böylece Osmanlı Devleti’nde Cumhuriyet’e devredilen eğitim kurumları ve sistemi modern bir yapıya kavuşmuştur. Günümüze değin gelen toplumu yetiştiren ana konu olan eğitim hiç kuşkusuz her çağda önemli bir yer arz etmektedir. Bu önemli konunun, cumhuriyete etkisi ve katkısı incelenmesi ve vurgulanması gereken bir konudur. Bu çalışmada da, Meşrutiyet dönemi eğitim sistemindeki değişim ve gelişiminin yanı sıra elde ettiği birikimin, cumhuriyetin temellerine katkısı üzerinde durulmuş, genç cumhuriyetin nasıl bir hamurla yoğrulduğu, meşrutiyet eğitimi alan kişilerin sahip oldukları potansiyel ve zihni alt yapılarını faaliyete dökmeleri irdelenmeye çalışılmıştır. Bu çalışmayla eğitimdeki değişimlerle birlikte cumhuriyetin filizlenmesi gözler önüne serilmesi amaçlanmıştır.
Keywords
Abstract
If it is considered that the vast majority of educational activities were limited to Istanbul during the Tanzimat years, at the term of Abdulhamid education services go out of Istanbul, with the delivery of these services to the countryside were recorded significant distances. The founder in the field of education during the Tanzimat Period, in the period of II. Abdulhamid had the opportunity to practice and spread. During the period of II. Abdulhamid seemed the positive development in terms of quantity in educational services, although it is debatable whether it is at the same level in terms of quality, it is a fact that progress is made. During this period with the increase in the number of schools, number of foreign and minority schools has considerably increased. From the period of II. Constitution to Republic, significant improvements have been made with innovations in educational institutions and programs.The prominent feature of this period is not only the descendants of the Republican raised in these school, the foundations of the idea of the Republic are also cast in this period. The Republican Period has been a period in Turkish education system that has made efforts to achieve contemporary education system for centuries. First of all, the Ministry of National Education was established and in order to put an end to the duality in the education system Law of Unity of Education was established. Thus, in the Ottoman Empire some educational institutions and system were transferred to the Republic. It had become modern structure. Education which is the main subject that brought up the society, undoubtedly an important place in every age. This important subject has to be emphasized how it influenced to the Republic. In this project in addition to the changes and developments in the constitutional period, the contribution to the foundations of the republic was emphasized, how the young republic was kneaded and how to cast the potential. With this Project , ,it is aimed to reveal the rebirth of the republic together with the changes in education.
Keywords
- Yayınları, İstanbul 1993. Aslan, Ali; Darülfünundan Üniversiteye, Kitabevi Yayınları, İstanbul 1995. Aslan, Nimet; Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, C. I, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara
- 1959. Aytaç, Kemal; Gazi Mustafa Kemal Atatürk Eğitim Politikası Üzerine Konuşmalar,
- Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara 1984. Bayram, Kodaman; Abdülhamid Devri Eğitim Sistemi, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1999. Berkes, Niyazi; Türkiye’de Çağdaşlaşma, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2002. Bilim, Cahit Yalçın; Tanzimat Devri’nde Türk Eğitim Sisteminde Çağdaşlaşma (1839
- 1876), Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir 1984. Çadırcı, Musa; Tanzimat Süreci’nde Ülke Yönetimi, İmge Kitabevi, Ankara 2007. Dölen, Emre; Türkiye Üniversite Tarihi Osmanlı Döneminde Darülfünun (1863-1922), C.
- I,İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2009. Ergin, Osman; Türk Maarif Tarihi, C. I, Eser Kültür Yayınları, İstanbul 1997. Ergün, Mustafa; Atatürk Devri Türk Eğitimi, Ocak Yayınları, Ankara 1997. Goloğlu, Mahmut; Türkiye Cumhuriyeti Tarihi I 1924-1930 Devrimler ve Tepkileri,
- Türkiye İşBankası Kültür Yayınları, İstanbul 2007. Karal, Enver Ziya; Büyük Osmanlı Tarihi, C. IV-V, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara
- 1999. Koçer, Hasan Ali; Türkiye’de Modern Eğitimin Doğuşu ve Gelişimi, MEB, İstanbul 1991. Lewis, Bernard; Modern Türkiye’nin Doğuşu, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2000. Özalp, Reşat-Aydoğan Ataünal; Türk Milli Eğitim Sisteminde Düzenleme Teşkilatı, MEB
- Basımevi, Ankara 1996. Tekeli, İlhan; Selim İlkin; Osmanlı imparatorluğunda Eğitim ve Bilgi Üretimi Sisteminin
- Oluşumu ve Dönüşümü, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2002. Ünal, Uğur; Meclis-i Kebir-i Maarif (1869-1922), TTK, Ankara 2008. Makaleler Akyıldız, Ali; “Maarif-i Umumiye Nezareti”, Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.
- XXVII, Ankara 2003, s. 273-284. Alan, Gülbadi; “Sultan II. Abdülhamid’in Hıristiyan Misyonerleri ve Kurumlarına Karşı
- Kayseri 2011, s. 181-211. Alan, Gülbadi; “Sultan II. Abdülhamid’in Hristiyan Misyonerleri ve Kurumlarını Denetleme
- Üniversitesi Yayınları, Kayseri 2011, s. 215-260. Alkan, Necmettin; “Sultan II. Abdülhamid ve Osmanlı Modernleşmesi”, Devr-i Hamid
- Sultan II. Abdülhamid, C. IV, Erciyes Üniversitesi Yayınları, Kayseri 2011, s. 93-117. Aslan, Taner; “İkinci Meşrutiyet Düşüncesinin Cumhuriyet’e Tesirleri”, Dumlupınar
- Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. XXI, Kütahya, 2008, s. 345-378. Cihan, Ahmet; “Medreselerde Personel Çeşitliliği ve Sosyal Mobilizasyon”, Türkler, C. XV,
- Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, s. 26-34. Demirel, Muammer; “Türk Eğitimi’nin Modernleşmesinde Rüşdiye Mektepleri”, Türkler, C.
- XV, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, s. 44-60. Demirtaş, Bahattin;“Atatürk Döneminde Eğitim Alanında Yaşanan Gelişmeler”, Akademik
- Bakış Dergisi, Cilt I, Sayı 2, Yaz 2008 Ankara, s. 1-22. Duman, Tayyip;“Mesleki ve Teknik Eğitimin Gelişimi”, Türkler, C. XV, Yeni Türkiye
- Yayınları, Ankara 2002, s. 61-71. Ergün, Mustafa; “Türk Eğitiminin Batılılaşması”, Atatürk Araştırmaları Merkezi Dergisi,
- Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1990, s. 430-457. İhsanoğlu, Ekemeleddin, “Darülfünun-ı Şahane”, Devr-i Hamid Sultan II. Abdülhamid, C.
- I, Erciyes Üniversitesi Yayınları, Kayseri 2011, s. 449-475. Kâhya, Esin; “II. Abdülhamid Dönemi Bilimsel Faaliyetleri Kısa Bir Değerlendirilmesi (1876
- 1908), Devr-i Hamid Sultan II. Abdülhamid, C. II, Erciyes Üniversitesi Yayınları, Kayseri 2011,
- Merkezi Dergisi, C. XIV, S. 42, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1988, s. 779-830. Kodaman, Bayram; “II. Abdülhamid Devri’nde Eğitim ve Öğretim”, Doğuştan Günümüze
- Büyük İslam Tarihi, C. XII, Çağ yayınları, İstanbul 1986, s. 455-490. Kodaman, Bayram; “II. Meşrutiyet Dönemi (1908-1914)”, Türkler, C. XIII, Yeni Türkiye
- Yayınları, Ankara 2002, s. 165-192. Şanal, Mustafa; “II. Abdülhamid Dönemi’nde İlköğretim, Ortaöğretim ve Yükseköğretim
- Kayseri 2011, s. 375-401. Şanal, Mustafa; “Osmanlı Devleti’nde Medreselere Ders Programları, Öğretim Metodu,
- Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 14, Kayseri 2003/1, s. 149-168.
- Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 2007.
