Author :
Abstract
Bu makalede Osmanlı devletinin Niğde çevresine hâkimiyetini takiben düzenlenen ilk vakıf tahrir defterleri esas alınarak ismi tespit edilen Kutlu Hoca zaviyesinin bugünkü yerini tespit etmeye çalışılmıştır. Kutlu Hoca Zaviyesi kaynaklarda Niğde sancağı Melendiz Nahiyesi Çengere karyesinde bulunduğu belirtilmektedir. Günümüzde Niğde çevresinde Çengere ismi ile bir yerleşim yeri bulunmamaktadır. Zaviyenin bulunduğu yerleşim yerinin isminin daha sonra Lemye adı ile anıldığı günümüzde ise Kitreli adını aldığı görülmektedir. Kitreli Köyü’nde yapılan yüzey araştırmasında Kutlu Hoca Zaviyesi ve kimliği hakkında köy ahalisinin bilgi sahibi olmadığı tespit edilmiştir. Ancak ahali köyün 4 km güney batısında Çengere/Çingiri adını verdikleri mevkide Çingili Dede isimli bir mezardan ve Çingili Dede hakkında anlatılan hikâyelerden bahsetmişlerdir. Çingili Dede adı verilen mezarın Kutlu Hoca zaviyesinin bulunduğu yapı olduğu ve Çingili dede hakkında söylenen menkıbelerinde Kutlu Hoca ile birleştirilmesinin uygun olacağı üzerinde durulmuştur.
Keywords
Abstract
What is attempted to find out in this article is to find out the location of Kutlu Hoca’s Corner which's title was determined based on the endowments' records which were issued just following the Ottoman Rule in Niğde Province. In the sources the hermitage is mentioned to be located in the Çengere Village of the Melendiz County of Niğde Province. However, there cannot be found a location in the name Çengere around the province today. Throughout the research it is found out that the village was later mentioned as Lemye and currently known as Kitreli Village. During the grassroots research in Kitreli village it was determined that current day villagers are neither aware of the hermitage, nor its location. However villagers converse about a tomb called Çingili Grandfather which is located four km southwards the village and some narratives about Çingili Grandfather. Therefore this study calls attention to the fact that the place called Çingili Dede Tomb is the same place as Kutlu Hoca’s Corner and it will be useful for academic research to join the narratives told about Çingili Dede together with the narratives about Kutlu Hoca
Keywords
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi BOA DH.MKT. 1936/104, 25/Ş/1309. BOA, EV. MKT-03225.00035. Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, 387 Numaralı Muhâsebe-i Vilayet-i Karaman ve Rûm Defteri (937/1530), Ankara 1996.
- 2. Kitap ve Makaleler ASKER, Ahmet – YILDIZ, Emrah, “Aşar Vergisi’nin Son Yıllarında Niğde ve Civarındaki Suistimaller Üzerine Bazı Gözlemler”, Turkish Studies, 9/7 Spring 2014, s. 177-192. BARKAN, Ömer Lütfi, “Osmanlı İmparatorluğunda Bir İskan ve Kolonizasyon Metodu Olarak Vakıflar ve Temlikler I-İstila Devirlerinin Kolonizatör Türk Dervişleri ve Zaviyeler”, VD, II (1942), s. 279362. COŞKUN, Fahri, 888/1483 Tarihli Karaman Eyaleti Vakıf Tahrir Defteri (Tanıtım, Tahlil ve Metin), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 1996. ÇOŞKUN, Fahri, “888/1483 Tarihli Karaman Eyaleti Vakıf Defteri”, Vakıflar Dergisi, 33 (Haziran 2010), s. 15-52. Dahiliye Vekaleti Mahalli İdareler Umum Müdürlüğü, Köylerimiz, İstanbul 1933. DÜNDAR, Akif, Niğde ve Çevresinde Ziyaret ve Ziyaret Yerleri, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Kayseri 2001. Ebû Abdullah Muhammed İbn Battûta Tanci, İbn Battûta Seyahatnâmesi, çev. A. Sait Aykut, I-II, İstanbul 2000. ERDOĞDU, M. Akif, “Karaman Vilayeti Zaviyeleri”, Tarih İncelemeleri Dergisi, IX (1994), s. 89-158. ERDOĞRU, M. Akif, “Murad Çelebi Defteri: 1483 Yılında Karaman Vilâyetinde Vakıflar-I”, Tarih İncelemeleri Dergisi, XVIII/1 (Temmuz 2003), s. 119-160. ERTUĞRUL, Ali, Niğdeli Kadı Ahmed’in El-Veledü’ş-Şefîk Ve’l-Hâfidü’l-Halîk’ı (Anadolu Selçuklularına Dair Bir Kaynak) Cilt I (İnceleme-Tercüme), Türk Tarih Kurumu Ankara 2015. Halil Edhem, Köylerimiz, Hilal Matbaası, İstanbul 1928. Halil Edhem, Niğde Kılavuzu, İstanbul 1936. KIZGIN, Selim, 8. Numaralı Niğde Şeriyye Şicil Defteri H. 1312/M. 1894, Yüzüncüyıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Yeniçağ Tarihi Bilim Dalı (Yüksek Lisans Tezi), Van 2008. Konya Vilayet Salnamesi, H.1332, Cihan Matbaası, İstanbul 1332. OCAK, Ahmet Yaşar, “Zaviyeler”, VD, XII (1978), s. 247-279. OCAK, Ahmet Yaşar–FARUKİ, S., “Zâviye”, İA, XIII (1997), s. 468-476. OFLAZ, Mustafa, “Niğde”, DİA, XXXIII (2007), s. 92-95. ORAL, M. Zeki, “Niğde Tarihi: Niğde’nin İlhanilere Geçmesi”, Akpınar, I/5 (1934), s. 13-16. ÖZKARCI, Mehmet, Niğde’de Türk Mimarisi, TTK, Ankara 2001. TANMAN, M. Baha– PARLAK, Sevgi, “Tekke”, DİA, Cilt 40, s. 370-371. TEKİNDAĞ, M. C. Şehabeddin, Karaman Beyliği 13-15 inci Asırda Cenubî Anadolu Tarihine Aid Tetkik, Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul 1947. UZLUK, Feridun Nâfiz, Fatih Devrinde Karaman Eyâleti Vakıfları Fihristi, Vakıflar Umum Müdürlüğü Neşriyatı, Ankara 1958. ÜNAL, Tahsin, Karamanoğulları Tarihi, Arı Basımevi, Konya 1986.
- Kaynak Kişi Arif Seyrek, Emekli, 1955 Kitreli Doğumlu.
