Author:
Abstract
Tarihsel süreç içerisinde insanoğlunun yaşadığı büyük afetlerden biri de hiç kuşkusuz salgın hastalıklardır. Bu hastalıklar hayvandan, topraktan, sudan veya insandan insana geçen veba, sıtma, tifo, çiçek, kolera, difteri, kızıl, kızamık, dizanteri, verem ve grip gibi salgın hastalıklardır. Tarih boyunca köyleri, kasabaları, şehirleri, ülkeleri orduları ve toplum hayatını tesirine alarak, demografik, sosyal ve ekonomik sıkıntılar doğurmuş, çok sayıda ölümlere, geçici ve kalıcı göçlere neden olmuştur. Salgın hastalıkların neden oldukları ölüm oranları diğer hastalıklarla kıyaslanmayacak kadar fazladır. Salgın hastalıklar sadece cephedeki askeri değil, sivil halkıda çok etkilemiştir. Bu araştırmada Adıyaman Vefayata Mahsus Vukuat Defterlerine göre Adıyaman Kazasında tifo ve koleradan dolayı gerçekleşen ölümler hakkında bilgi verilmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın kapsadığı dönem ve alan, 1912 ve 1925 yılları arasında Adıyaman Kaza merkezi ile bağlı köylerdir. Çalışılan dönem itibariyle küçük bir Anadolu kasabası olan Adıyaman’ın ülkeyi kasıp kavuran salgın hastalıklardan ne oranda etkilendiğini tifo ve koleradan dolayı ne kadar ölüm geçekleştiğini ortaya koymaktır. Ayrıca bu hastalıklardan ölenlerin kimlik bilgileri, yerleşim birimleri, kaç tarihinde hayatlarını kaybettikleri gibi hususlarda tespit edilmeye çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
One of the major disasters experienced by human during the historical process is epidemics. These diseases include epidemics such as plague, malaria, typhoid, smallpox, cholera, diphtheria, red, measles, dysentery, tuberculosis and flu contaminated to human from animals, soil, water or human. Epidemics affected the villages, towns, cities, countries, armies and communities during the history, causing demographic, social and economical problems, with many deaths, provisional and permanent immigrations. The death rates caused by the epidemics are far more than the death rates of other diseases. Epidemics did not only affect the soldiers at the fronts but also the civilian populations. In this study, it is aimed at providing information about the deaths caused by typhoid and cholera in Adıyaman District pursuant to the Books of Incidents Caused Deaths (Adıyaman Vefayata Mahsus Vukuat Defterleri). The period and the area of the research are 1912-1925 and Adıyaman District and its villages, respectively. It reveals to which extent Adıyaman which had been a small town in Anatolia during the period of study was affected from the epidemics oppressed the country at the time and how many deaths were occurred due to typhoid and cholera. Also it is attempted to find out the information such as identification details of the persons died due to such diseases, their domiciles, and when they died.