Author :
Abstract
Hasanoğlan Köy Enstitüsü Türkiye genelinde açılan yirmi bir enstitüden on beşincisidir. Adını, kurulduğu köyden almıştır. Köy, Ankara-Kayseri demiryolu üzerindedir ve Ankara’ya uzaklığı 32 kilometredir. 1940 istatistiklerine göre köyün nüfusu 1300’dür.Enstitünün açılmasıyla köy nüfusuna 1500 kişi daha eklenmiş; bu gelişmelerle köy, ekonomik ve kültürel açıdan olumlu yönde etkilenmiştir. Enstitünün Ankara’ya, dolayısıyla merkezi yönetime yakın olması protokol gezilerine sık sık ev sahipliği yapmasına neden olmuştur. Yerli ve yabancı bir çok konuk Hasanoğlan’ı gezmiş, bu vesile ile enstitüleri tanıma fırsatı bulmuştur. Bu özgün kurumların yurda ve dünyaya tanıtılması aşamasında Hasanoğlan, büyük bir rol oynamıştır. Hasanoğlan Köy Enstitüsü, açık kaldığı süre boyunca okuma-yazma bilenlerin sayısını artırmıştır. Öncelikle kurulduğu köyün, daha sonra mezunları vasıtasıyla başka köylerin modern tarımla tanışmasına aracılık etmiştir. Ayrıca bünyesinde kurulan sağlık kolu vasıtası ile çevresinin sağlık ve hijyen anlayışını değiştirmede büyük rol oynamıştır. Çevre halkının eğitim, ziraat ve sağlık alanındaki temel sorunlarını çözmek için çabalayan Hasanoğlan’ın bünyesinde bir de Yüksek Köy Enstitüsü kurulmuştur. Bununla birlikte köy çocuklarının yüksek öğrenimle tanışmasısağlanmıştır. Buenstitü sayesinde genel itibariyle tüm enstitülerde bulunan eğitici eksikliği sorununu çözüme kavuşturmak planlanmıştır. Köy Enstitüleri bulunduğu bölgelerde yaşayan halkın, dolayısıyla da ulusun kaderini değiştirecek birçok çalışmada bulunmuş olsa da 1947 yılında önce Yüksek Köy Enstitüsü benzer başka kurumlar olduğu gerekçesiyle kapatılmış; daha sonra da 27 Ocak 1954’te çıkarılan 6234 sayılı kanun ile köy enstitüleri, öğretmen okulları ile birleştirilerek İlk Öğretmen Okulu adını almıştır.
Keywords
Abstract
Hasanoglan Village Institute is the fifteenth of the total of twenty-one institutes dedicated to educating people in rural villages in across Turkey and was named after the village where it was founded. The village, Hasanoglan, is located by the major highway connecting the cities Ankara and Kayseri and it is 32 kilometers apart from Ankara. According of the statistics from 1940’s, the population of the village is 1300. The foundation of Hasanoglan Institute had positive economic and cultural impact on the village and the population grew by 1500. Since the institute was close to Ankara and; therefore, to the central government, it hosted frequent government officials. Many domestic and foreign visitors got to know about the institute by visiting the village. Hasanoglan Village Institute played a major role on advertising these educational institutes to other parts of Turkey and to the World. Hasanoglan Village Institute increased the number of literature people during its service. It also played a role on introducing modern farming to the people living in Hasanoglan and later it had done the same to the other villages through its alumni. In addition, it changed the mentality on health and hygiene around the surrounding areas through the health clubs that were established under the institution. Moreover, a higher education institute called “Higher Village Institute” was established under asanoglan Village Institute to solve basic problems in education, farming and health of the surrounding people. Through these higher institutions, the kids in the village met with education. With the advent of the higher institute, it was planned to address the lack of educators in Hasanoglan Institute, and also other similar institutions.
Keywords
- Adıyaman, S. (1945). Yüksek Köy Enstitüsünde Yabancı Dil. Köy Enstitüleri Dergisi, C. 1, S. 1, 1945, s. 88-
- Adıyaman, S. (1945). Yüksek Köy Enstitüsünde Yabancı Dil. Köy Enstitüleri Dergisi, C. 1, S. 1, 1945, s. 88- Ahmad, F. (2014), Modern Türkiye’nin Oluşumu. İstanbul: Kaynak Yayınları.
- Aktaş, A. (2006), İvriz Köy Enstitüsü. Konya Yüksek Lisans Tezi.
- Altunya, N. (2005), Köy Enstitüsü Sistemine Toplu Bir Bakış. İstanbul: Kelebek Matbaası.Altunya, N. (2008), Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Deneyimi. İstanbul: Uygun Basım. Antel, S. (1939), Maarifimiz ve Meseleleri. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Apaydın, T. (2000), Dünyaya Örnek Bir Eğitim Uygulaması Köy Enstitüleri. İstanbul: TÜSES Yayınları. Ateş, A. (2011), 1940-1946 Yılları Arasında Türkiye’de Köylü Eğitimi: Ulus
- Atay, H. (1983), Osmanlılarda Yüksek Din Eğitimi (1457-1924). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Atsız, H. (1971), Türk Ordusuna Karşı Don Kişotlar. Ötüken Aylık Tükçü Dergi, 7 Mayıs 1971 Sayı: 5, s. 3-Ayas, N. (1948), Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitimi Kuruluşlar ve Tarihçeler. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
- Aydoğan, M. (1997), İsmail Hakkı Tonguç Kitaplaşmamış Yazıları C. 1. Ankara: Köy Enstitüleri ve Çağdaş Eğitim Vakfı Yayınları.
- Balkır, S. (1974), Dipten Gelen Ses: Arifiye Köy Enstitüsü. İstanbul: Hür Yayınevi. Baloğlu, Z. (1990). Türkiye’de Eğitim. İstanbul: Tüsiad Yayınları.
- Başaran, M. (1990), Köy Enstitüleri, İstanbul: Cumhuriyet Kitap Kulübü Yayınları.
- Başaran, M. (1999), Özgürleşme Eylemi Köy Enstitüleri. İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.Başaran, M. (2001), Sabahattin Eyüboğlu ve Köy Enstitüleri. İstanbul: Papirüs Yayınları.
- Başgöz, İ. (1995), Türkiye’nin Eğitim Çıkmazı ve Atatürk. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları. Baykurt, F. (2016), Unutulmaz Köy Enstitüleri. İstanbul: Literatür Yayınları.
- Bilim, C. (2002), Türkiye’de Çağdaş Eğitim Tarihi (1734-1876). Eskişehir. Birinci Maarif Şûrası (1939). Ankara: Maarif Matbaası.
- Boran, B. (1968), Türkiye ve Sosyalizm Sorunları. İstanbul: Gün Yayınları.
- Boyacıoğlu, R. (1998), Beyanü’l-Hak’ta Ulema, Siyaset ve Medrese. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı:2, Sivas.
- Burçak, R. (1983), Moskova Görüşmeleri (26 Eylül 1939-16 Ekim 1939) ve Dış Politikamız Üzerindeki Tesirleri. Ankara: Gazi Üniversitesi Basın-Yayın Yüksekokulu Basımevi.
- Burgaç, M. (2004), Çifteler Köy Enstitüsü.Bursa Yüksek Lisans Tezi.
- Çağlar, D. (2007), Hasanoğlan’da Yenilik Abidesi Olan Yüksekokulun Kapatılış Anatomisi, Hasanoğlan Elmadağ Eğitim Açısından Bir Çevre İncelemesi. Ankara: CTB Yayınları.
- Çukur, D. (2008), Köy Enstitüleri Eğitim Modelinin Hedeflediği İnsan Tipi ve Türkiye’de Yapılmış Tezlerde Köy Enstitüleri. Toplum ve Demokrasi, 2 (4), Eylül-Aralık.
- Demirçin, Y. (1950), Yüksek Köy Enstitüsü Mezunları ve Bugünkü Gezici Başöğretmenler. Öğretmen Dergisi, Cilt: III, Sayı: 34, s. 12-13.
- Demirel, A. (2014), Tek Parti’nin İktidarı Türkiye’de Seçimler ve Siyaset (1923-1946). İstanbul: İletişimYayınları.Demirtaş, B. (2008), Atatürk Döneminde Eğitim Alanında Yaşanan Gelişmeler. Akademik Bakış Dergisi, Cilt 1, Sayı 2.
- Dilâver, H. (2006), Hasanoğlan’da Kuruluşundan Günümüze Öğretmen Yetiştiren Kurumlar (1941-2000). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- Dirican, R. (2003), Köy Sağlık Memurları. Yeniden İmece Eğitim Bilim Sanat
- Dönmez, R. (1945), Hasanoğlan Köy Enstitüsünün Kısa Tarihçesi. Köy Enstitüleri Dergisi, C. 1, S. 1, s. 21- 29, Ankara.
- Dündar, Can (2011), Köy Enstitüleri. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
- Ergin, O. (1977), Türkiye Maarif Tarihi Cild:5. İstanbul: Eser Matbaası.
- Esen, Z. (2007), Kepirtepe ve Arifiye Köy Enstitüleri (1940-1946). İstanbul: Yüksek Lisans Tezi. Eser, G. (2011), Köy Enstitüleri’nde Bir Öncü: Özgün Arşivi Işığında Göl Köy Enstitüs
- Eşme, İ. (2003), Güncel Eğitim Sorunları. Yeniden İmece Eğitim Bilim Sanat Kültür Dergisi, Yıl: 1, Sayı: 1, s. 18-21, Ankara: Arkadaş Yayınevi.
- Gökçatı, M. (2005), Türkiye’de Din Eğitimi ve İmam Hatipler. İstanbul: İletişim Yay.
- Güneri, M. (2004), Hasanoğlan Köy Enstitüsü Kurulurken 1941-1951. İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları.
- Hasanoğlan Köy Enstitüsü Mezunlarına Ait Diploma Defterleri (1943-1952). Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü Diploma Defteri(1944-1945).
- Hasanoğlan Köy Enstitüsü Sağlık Kolu Diploma Defteri (1944-1945).Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü Diploma Defteri (1946-1947). Hasanoğlan Köy Enstitüsü Not Defteri I (1948-1949).
- Hasanoğlan Köy Enstitüsü Sağlık Kolu I-II Sınıf Geçme Defteri (1949-1950).Hasanoğlan Köy Enstitüsü 1951-1952 Tamamlayıcı Kurs Çalışma Programı.
- Kanar, H. (2003), Ölümünden Kırk Üç Yıl Sonra Tonguç Baba. Yeniden İmece Eğitim Bilim Sanat Kültür Dergisi, Yıl: 1, Sayı: 1, s. 14-16, Ankara: Arkadaş Yayınevi.
- Kaplan, M. (2002), Aydınlanma Devrimi ve Köy Enstitüleri. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
- Karaismailoğlu, E. (2013), Türk Eğitim Sisteminde Yeni Bir Eğitim Modeli Olarak Köy Enstitüleri ve Savaştepe Örneği (1940-1954). Çanakkale: Yüksek Lisans Tezi.
- Karakuş, H. (2014), 100 Soruda Köy Enstitüleri. Ankara: Sistem Ofset Basım Yayın.
- Kınacı, A. (2007), Hasanoğlan Köy Enstitüsü’nün Kuruluşunun 65. Yılı, Hasanoğlan
- Kirby, F. (1962), Türkiye’de Köy Endtitüleri. Ankara: İmece Yayınları.
- Kocabaş, A. (2003), İşbirlikli Öğrenme, Çoklu Zekâ Kuramı ve Köy Enstitüleri. Yeniden İmece Eğitim Bilim Sanat Kültür Dergisi, Yıl: 1, Sayı: 1, s. 22-27, Ankara: Arkadaş Yayınevi.
- Koçak, C. (2005), Siyasi Tarih (1923-1950), Yakınçağ Türkiye Tarihi, (Haz. Sina Akşin), C.1. İstanbul: Milliyet Kitaplığı.
- Kodaman, B. (1991), Abdülhamid Devri Eğitim Sistemi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. Köy Enstitüleri 1. (1941), İstanbul: Maarif Matbaası.
- Oğuzkan, A. (1990), Köy Enstitüleri Öğretim Programları. Kuruluşunun 50. Yılında Köy Enstitüleri, Eğitim Der. Yay.2.
- Ozankaya, Ö. (1966), Üniversite Öğrencilerinin Siyasal Yönelimleri. Ankara: Sevinç Matbaası.
- Ön, A. (1945), Hasanoğlan Köy Enstitüsünde Müzik Çalışmaları. Köy Enstitüleri Dergisi, Cilt. 1, Sayı. 1 s. 83-86, Ankara: Maarif Matbaası.
- Önder, M. (2012), Toplumsal Değişim Sürecinde Düziçi Köy Enstitüsü. Konya: Yüksek Lisans Tezi. Özel, M. (1997), Köy Enstitüleri. Ankara: Kültür Bakanlaığı Yayınları.
- Özkucur, A. (1990), Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü. Ankara: Selvi Yayınları.
- Öztürk, E. (2012), Cumhuriyet Dönemi Aydın Kimliği, Sekülerleşme ve Köy Enstitüleri. İstanbul: RağbetResmi Gazete Yay. Tarihi 22 Nisan 1940, Sayı: 4491.
- Sarıkaya, Y. (1999), Osmanlı Medreselerinin Gerilemesi Meselesi. İslâm Araştırmaları Dergisi Sayı: 3, s. 23-Tarhan, M. (2012), Osmanlı Medrese Sistemi İçerisinde Çankırı Medreseleri ve Müderrisleri. Bolu: Yüksek Lisans Tezi.
- TBMM Zabıt Ceridesi Kırk Birinci İnikad 17-IV-1940 Çarşamba, Devre:6, Cilt:10, İçtima:1: 78.Tekben, Ş. (1962), Neden Köy Enstitüleri?. İstanbul: Türkiye Milli Gençlik Teşkilatı Yayını. Tonguç, İ. (1938), Köyde Eğitim. İstanbul: Devlet Basımevi.
- Tonguç, İ. (1939), Canlandırılacak Köy. İstanbul: Remzi Kitabevi.Tonguç, İ. (1946), İlköğretim Kavramı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Tonguç, İ. (1947), Eğitim Yoluyla Canlandırılacak Köy. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Tonguç, E. (1970), Devrim Açısından Köy Enstitüleri ve Tonguç. İstanbul: Ant Yayınları. Tonguç, E. (1990), Mektuplarla Köy Enstitüsü Yılları. İstanbul: Çağdaş Yayınları.
- Tökin, İ. (1932), Köy İktisadiyatında Teknik İnkılâp. Kardo, c: 1, s: 3, S. 15-21, Milliyet Matbaası. Hıfzı T. (2014), Başın Öne Eğilmesin. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Türkoğlu, P. (2013), Tonguç ve Enstitüleri. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Türkoğlu, P. (2014), Kısa Süren Hasat Köy Enstitülerinde Öğrenci Olmak. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Yasa, İ. (1955), Hasanoğlan Köyü. Ankara: Doğuş Ltd. O. Matbaası.
- Yıldırım, T. (1945), Hasanoğlan Köyünün Geçim Durumu. Köy Enstitüleri Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, s. 35-40. Yılmaz, D. (2004), Osmanlının Son Yüzyılı. Konya: Çizgi Kitabevi.
- Zengin, Z. (2002), II. Meşrutiyette Medreseler ve Din Eğitimi. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Zürcher, E. (2003), Türkiye Cumhuriteyinde Osmanlı Mirası: Yeni Bir Dönemleştirme Girişimi. Türkiye Günlüğü, 74, İstanbul.
