Author:
Abstract
Kant'ın Arı Aklın Eleştirisi'nde işlettiği, anlama yetisinin arı kavramları olan ve geleneksel olarak düşüncenin ve/veya gerçekliğin temel kategorileri olarak anlaşılmış olan soyut kavramsal formların, deneyimin nesnel dünyasına zorunlulukla uyduğu/uygulandığı yönündeki ünlü “aşkınsal argüman”ın çok önemli öğelerinden biri aşkınsal mantık mefhumudur. Bu yazı, söz konusu mefhumun çeşitli veçhelerini tartışmaya ve öne çıkarmaya çalışmaktadır; bunu yaparken güttüğü tek amaç Kantçı mantık tasarısının, bilinen geleneksel mantığın bir değişkesi veya düzeltimi olmadığı, yalnızca geleneksel mantığa – kelimenin iki anlamıyla da – bir perspektif (yani, bakış açısı ve derinlik) getirdiği gerçeğini resimlemektir. Bu resimlemeyi yaparken aşkınsal mantık mefhumunun katkı sağladığı büyük argümanın geçerliliğiyle/sağlamlığıyla da mefhumla ilgili olan Aşkınsal Mantık bölümünün eserde tam olarak hangi yeri tuttuğuyla da ilgilenmemektedir. Resimlemenin temel olarak göstermeye çalıştığı şey Kant'ın geleneksel mantıktan gerçekleştirdiği (varsayılan) sapmanın öğelerde değil, öğelerin analojik öncelik bakımından sıralanışında olduğudur. Yazı, bu sapmayı, Yeniçağ felsefesindeki idea mefhumu bakımından kısaca niteleyerek başlamakta, sonra da Metafizik Türetim'de beliren iki mantıki çizelgenin, yani yargı formları ve kategoriler çizelgelerinin ifade ettiği o özel türden soyutluğu veya arılığı anlamlandırmaya çalışmaktadır; bunu yaparken de sürekli olarak Kant'ın mantığa toplam yaklaşımının tabiatı itibariyle ayırt edici bir biçimde semantik olduğunu hatırlatmaktadır.
Keywords
Abstract
The notion of a transcendental logic is a crucial element of the famous “transcendental argument” which Kant devises in his Critique of Pure Reason to the effect that the pure concepts of the faculty of understanding, i.e. the abstract conceptual forms which are traditionally conceived as the basic categories of thought and/or reality, apply to the objective world of experience by necessity. This paper attempts to discuss and highlight various aspects of that notion with the sole intention of illustrating the fact that the idea of a Kantian logic is merely a special perspective – in both senses of the word – on traditional logic simpliciter, instead of being a variation or correction thereof. This it does without being concerned either with the validity or soundness of the greater argument to which the notion contributes, or with the exact location of the relevant division of Transcendental Logic within the corpus. The main point of this illustration is only to show that Kant's deviation – if any – from traditional logic is not in the elements but in their ordering with respect to analogical priority. The paper begins by very briefly characterizing the deviation in terms of the Early Modern notion of idea; it then tries to make sense of the special kind of abstractness or purity communicated by the two logical tables that appear in the (so-called) Metaphysical Deduction, i.e. those of forms of judgment and of the categories, with constant reminders that Kant's overall approach to logic is distinctively semantic in its nature.