Author :
Abstract
1918 sonrasında Türkistan coğrafyasının Sovyetler Birliği tarafından işgali, burada bulunan Türk Cumhuriyetlerinin yıkılmasına ve Türkistan Türklerinin bir kısmının bağımsızlık mücadelelerini sürdürme amacıyla vatanlarından ayrılmalarına neden olmuştur. Bölgeden ayrılan Türkistanlılar, “Türkistan Azadlık Cemiyeti”nin koordinasyonunda mücadelelerini sürdürmeye çalışmışlardır. Farklı ülkelerde yaşayan muhacir Türkistanlılara, kardeş ülke Türkiye Cumhuriyeti kucak açmıştır. Türkiye’ye gelen Türkistanlı aydınlar, 1927 yılında İstanbul'da bir konferans düzenlemiş ve bu konferansta “Türkistan Azadlık Cemiyeti”nin adının “Türkistan Milli Birliği” olarak değiştirilmesine karar verilmiştir. Sovyetlerin Türkistan’daki baskıcı siyaseti nedeniyle faaliyetlerini gizli bir şekilde yürütmek zorunda kalan aydınlar, kamuoyuna açılmak ve seslerini duyurmak amacıyla yeni bir kuruluşa ihtiyaç duymuşlar; bu doğrultuda, 29 Eylül 1927 tarihinde “Türkistan Türk Gençler Birliği (TTGB)”ni kurmuşlardır. TTGB, hem yardıma muhtaç Türkistanlılara destek olmayı hem de Türk gençlerinin ilmî ve kültürel gelişimini sağlamayı hedeflemiş; bunun yanı sıra Türkistan’ın bağımsızlık mücadelesini ve Türk milliyetçiliğini genç kuşaklara aktarmayı görev edinmiştir. Ancak dönemin siyasi baskıları nedeniyle, 1940 yılında isim değişikliğine gidilerek aynı misyonla “Türk Kültür Birliği (TKB)” kurulmuştur. Ne var ki, II. Dünya Savaşı’nın getirdiği zorluklar sonucunda TKB de 1943 yılında faaliyetlerine son vermek zorunda kalmıştır. Bu makalede adı geçen cemiyetlerin, misyonları doğrultusunda gerçekleştirdikleri faaliyetler ortaya konulmaya çalışılacaktır.
Keywords
Abstract
Following the Soviet Union's occupation of Turkestan in 1918, this region experienced significant political upheaval, ultimately leading to the dissolution of the Turkish Republics and the forced displacement of many Turkestan Turks. These events marked a pivotal moment in the region's history, as some of the Turkestan Turks departed their homeland to continue their struggle for independence in other parts of the world. Individuals who had departed from the region endeavored to persist in their struggle, seeking coordination with the "Turkistan Azadlık Society." The Republic of Turkey has extended hospitality to refugees from Turkistan residing in various nations. In 1927, prominent intellectuals from Turkestan who had relocated to Turkey convened a conference in Istanbul. During this conference, a decision was reached to alter the nomenclature of the "Turkestan Azadlık Society" to "Turkestan National Union." In the context of Soviet oppression in Turkestan, intellectuals found themselves compelled to engage in their activities clandestinely. This situation necessitated the establishment of a new organization that would enable them to engage with the public and articulate their concerns. Consequently, on September 29, 1927, they founded the "Turkestan Turkish Youth Union (TTGB)." The primary objective of TTGB was to provide assistance to the Turkestanis in need of support and to facilitate the scientific and cultural development of Turkish youth. Additionally, the organization undertook the responsibility of conveying the struggle for Turkestan's independence and Turkish nationalism to the younger generations. However, due to the political pressures of the period, the name was changed in 1940 and "Turkish Cultural Union (TKB)" was established with the same mission. However, due to the challenges posed by World War II, TKB was compelled to discontinue its operations in 1943. The objective of this article is to disclose the activities of the aforementioned associations in accordance with their respective missions.
