AVRUPAYI DERİNDEN ETKİLEYEN "KARA ÖLÜM" VEBA SALGINI VE CHRİSTİANE NOCKELS FABBRİNİN VEBA İLAÇLARI İLE İLGİLİ TESPİTLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Author :
Abstract
Bu çalışmada 1348-1353 yıllarında ve bu tarihi takip eden yaklaşık 300 yıllık zaman diliminde sonuçları bakımından Avrupalılar üzerinde yıkıcı siyasî, ekonomik, sosyal, dinî, kültürel ve hatta psikolojik etkiler bırakan Kara Ölüm veba salgın hastalığı hakkında genişçe bilgi verilmiştir. Ayrıca burada Christiane Nockels Fabbri'nin, Kara Ölüm veba salgını esnasında başta tiryak olmak üzere ilaçların yoğun kullanımı, etkinliği ve çeşitleri ile ilgili tespitleri ve bu tespitlerin değerlendirilmesi de yapılmıştır.
Bu haliyle de çalışma şu başlıklardan oluşmaktadır:
Giriş, 1348 Yılında Ortaya Çıkan "Kara Ölüm" Veba Salgını ve Bu Salgının Olumlu ve Olumsuz Sonuçları, "Kara Ölüm" Veba Salgınının Olumlu Sonuçları, "Kara Ölüm" Veba Salgınının Olumsuz Sonuçları, Christiane Nockels Fabbri'nin, Başta Tiryak Olmak Üzere Veba İlaçları İle İlgili Tespitleri ve Bu Tespitlerin Değerlendirilmesi, Sonuç, Kaynaklar.
Keywords
Abstract
In this study, extensive information has given about the Black Death plague epidemic, which left devastating political, economic, social, religious, cultural and even psychological effects on Europeans in terms of its consequences in the 1348-1353 years and in the following approximately 300 years period. In addition, the findings of Christiane Nockels Fabbri regarding the intensive use, effectiveness and types of drugs in particular tiryaq during the Black Death plague epidemic, were evaluated.
In this structure, article consists of the topics in below.
Introduction, The "Black Death" Plague Epidemic in 1348 and Its Positive and Negative Consequences, The Positive Consequences of the "Black Death" Plague Epidemic, The Negative Consequences of the "Black Death" Plague Epidemic, Christiane Nockels Fabbri’s Detections of Plague Medicines Especially on Tiryaq and the Evaluation of These Detections, Conclusion, Resources.
Keywords
- BAKIR, Abdulhalik, Ortaçağ İslam dünyasında Itriyat, Gıda, İlaç Üretimi ve Tağşişi, Ankara, 2000.
- BAKIR, Abdulhalik, Ortaçağ İslam Dünyasında Taş ve Toprak Ma’mulleri Sanayi, Ankara, BAYAT, Ali Haydar, Tıp tarihi, İstanbul, 2010.
- BAYTOP, Turan, Türkçe Bitki Adları Sözlüğü, Ankara, 2007.
- BENEVOLO, Leonardo, Avrupa Tarihinde Kentler, (Çev. Nur Nirven), İstanbul, 1995.
- BOUMGARTEN, Elisheva (2004), Mothers and Children, Jewish Family Life in Medieval Europe, Princeton University Press, Princeton and Oxford.
- COLLARD, Franck, Ortaçağda Zehir ve Cinayet, (Çev. Mustafa Daş), İstanbul, 2005.
- DUBY, Georges, Ortaçağ İnsanları ve Kültürü, (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay), Ankara, 1990.
- HÂTÛM, Nuruddin, Târihü'l-Asri'l-Vasît fi Avrupa (XII. Yüzyıldan XV. Yüzyıla Kadar), c. II, Beyrut, 1993.
- HEATON, Herbert, Avrupa İktisat Tarihi İlkçağdan Sanayi Devrimine, (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay), Ankara, 1995.
- HINZ, Walther, İslam'da Ölçü Sistemleri, (Çev. Acar Sevim), İstanbul, 1990.
- İBN-İ SÎNÂ, el-Kânûn fi't-Tıbb, İkinci Kitap, (Çev. Prof. Dr. Esin Kâhya), Ankara, 2000.
- 'İMRÂN, Mahmud Said, Hadaretü Avrupa fi 'l-'Usûri'l-Vüstâ, Kahire, 1998.
- KUDÂME, Ahmed, Kâmûs'l-Ğidâ' ve't-Tedâvi bi'n-Nebât, Mevsû'a Ğidâiyye Sıhhiyye Âmme, Beyrut, 2000.
- LE GOFF, Jaques, Ortaçağ Batı Uygarlığı, (Çev. Hanife Güven, Uğur Güven), İzmir, 1999.LE GOFF, Jacques, Ortaçağda Entelektüeller, (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay), İstanbul, 2017. LENİHAN, John, Bilim İş Başında, (Çev. Barış Bıçakçı), Ankara, 2001.
- LORD, Suzanne (2008), Music in the Middle Ages, A Reference Guide, Greenwood Press, U. S. A.
- MA'LÛF, Lewis, el-Müncid fi'l-A'lâm, Beyrut, 1976.
- MONTANARİ, Massımo, Avrupa'da Yemeğin Tarihi, (Çev. Mesut Önen-Biranda Hinginar), İstanbul, 1995.
- PİRENNE, Henri, Ortaçağ Avrupası'nın Ekonomik ve Sosyal Tarihi, (Çev. Uygur Kocabaşoğlu), İstanbul, 2007.
- SCOTT, George Ryley, İşkencenin Tarihi, (Çev. Hamide koyu Kan), Ankara, 2003.
- SEZGİN, Fuat, Muhadarât fî Tarihi’l-Ulûmi’l-Arabiyye ve’l-İslâmiyye, Frankfurt, 1984. ŞEMSÜDDİN, Ahmed, et-Tedâvi bi'l-A'şâb Kadimen ve Hadisen, Beyrut, 2000.
- ÜLGEN, Pınar, Ortaçağ Avrupası'nın Ölümle Dansı, İstanbul, 2017.
- BAKIR, Abdulhalik Geç Ortaçağ Avrupa'sında Tıp ve Tababet, Ortaçağ Araştırmaları Dergisi, Aralık 2018, Cilt: 1, Sayı: 1, s. 101-118.
- BAKIR, Abdulhalik, ÜLGEN, Pınar, Bizans'ta Tababet Bilimi ve Çalışmaları Üzerine GenelBir Değerlendirme, Cappadocia Journal of History and Social Sciences, Vol. 9-October 2017, s. 15-39.
- BEAN, J. M. W. (1963), “Plague, Population and Economic Decline in England in the Later Middle Ages”, The Economic History Review, New Series, Vol. 15, No. 3, pp. 423-437.
- CESUR, Cüneyt, Belgin Coşge Şenkal, Tansu Uskutoğlu, Hülya Doğan, Ali Rahmi Kaya,Hafize Fidan, Tarımsal Ormancılık Kapsamında Yeni Bir Endüstri Bitkisi: Tesbi(Styraxofficinalis L.) Çalısı, EJONS International Journal on Mathematic, Engineering and Natural Sciences, Yer 2 (2018) Vol: 5 Issued in November, 2018, s. 83-90.
- CREVİSTON, Alice (2015), “Economic, Social and Geographical Explanations of How Poland Avoided the Black Death”, Dr. Varlık Hist 694, pp. 1-32.
- FABBRİ, Christiane Nockels, Treating Medieval Plague: The Wonderful Virtues of Theriac, Early Science and Medicine, 12, Leiden 2007, pp. 247-283.
- GENÇ, Mustafa, Sakarya Çevresi Doğal Boyarmadde Kaynakları ve Boyahaneler, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Yıl: 2017/1, Sayı: 26, s. 100-119.
- GENÇ, Özlem, Kara Ölüm: 1348 Veba Salgını ve Ortaçağ Avrupa'sına Etkileri, Tarih Okulu Dergisi, Mayıs-Ağustos 2011, Sayı X, s. 123-150.
- GÜN, Merve, Selim Aytaç, Güzelavrat Otu (Atropa belledonna L.) Genel Özellikleri, International Journal of Life Sciences and Biotechnology, 2019, 2 (2), s. 50-57.
- JOST, Jean E., (2016), “The Effects of the Black Death: The Plague in Fourteenth-Century Religion, Literature, and Art”, De Gruyter, pp. 193-237.
- PAROJCİC, Dusanka; Stupar Dragan; Mirca Millica (2003), La Thériaque: Médicament et Antidote”, Vesalius, IX, I, pp. 28-32.
- ŞAHİN, Seyhun, Orta Çağ Avrupa'sının Tıp Merkezi: Salerno Tıp Okulu, Turkish Studies, Vol. 10/5 Spring 2015. s. 397-416.
- THEİLMANN, John, Frances Cate, A Plague of Plagues: The Prolem of Plague Diagnosis inMedieval England, Journal of İnterdisciplinary History, XXXVİİ : (Winter, 2007) pp. 371-YÜKSEL, Ece, Konstantinapol'ün Fethi ve Veba, USBAD Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, Yıl 2, Sayı 3, Haziran 2020, s. 441-459.
- ENCYCLOPEDİA OF SOCİETY AND CULTURE İN THE MEDİEVAL WORLD (2008), Ed. Pam J. Crabtree, An Imprint of Infobase Publishing, U.S.A., s. 936.
- KOMİSYON, Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi, İstanbul, 1986, c. III, s. 1278.
- KOMİSYON, Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi, İstanbul, 1986, c. XIII, s. 6787. Bildiriler
- SCARBOROUGH, John, Early Byzantine Pharmacology, Source: Oaks Papers, Vol. 38. Symposium on Byzantine Medicine (1984), pp. 213-232.
