Author :
Abstract
Osmanlı Devleti’nden ayrılan Balkan topraklarının bir kısmı üzerinde kurulan Yugoslavya’da yıllarca birlikte yaşayan farklı etnik unsurlar II. Dünya Savaşı başladığında birbirlerine düşman oldular. Sırpların çoğunlukta bulunduğu bölgelerde toplu soykırımlar yapılarak birçok Boşnak öldürüldü ve köyleri yakıldı. Canlarını kurtaranlar ise kaçarak ya Sırpların hâkim olmadıkları Bosna şehirlerine sığınmış ya da müttefiklerin kurdukları Avusturya, İtalya ve Almanya’daki kamplara yerleşmişlerdir. Diğer taraftan o dönemde Yugoslavya Krallık ordusunda askerlik yapan Boşnaklar tutuklanarak müttefiklerin bahsedilen kamplarına esir olarak götürülmüşlerdir. Böylece hem Bosna’da kalan hem de yurtdışında mülteci kamplarında bulunan Boşnaklar ya toplu ya da bireysel olarak Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’ye Türkiye’ye iltica etmek için izin talebinde bulunmuşlar; bunun için on adet mektup göndermişlerdir. Türkiye dışından gönderilen mektuplar Boşnakça, Türkiye içinden ise Türkçe yazılmıştır. Cumhuriyet Arşivi’nde muhafaza edilen adı geçen mektuplardaki ifadelerden Boşnakların kamplarda sıkıntı içinde oldukları; kendilerini Türk olarak gördükleri için Türkiye’ye sığınmak istedikleri anlaşılmaktadır. II. Dünya Savaşı sırasında ekonomik problemler yaşayan Türkiye, onlarla ilgilenmemiş; on mektuptan hiçbirine Cumhurbaşkanı İsmet İnönü cevap vermemiştir. Bu durum, II. Dünya Savaşı sırasında ölüm kalım mücadelesi veren Boşnakların kendi kaderlerine terk edildiğini göstermektedir.
Keywords
Abstract
Different ethnic constituents who had lived side by side in Yugoslavia, which was established on some parts of the Balkans that seperated from the Ottoman State, became enemies when the World War II erupted. In those regions where the Serbs constituted a majority, many Bosnian villages were ruined and massacred. People who saved their lives from these massacres, either sought asylum in other Bosnian villages that were not under the control of the Serbs or resided in refugee camps founded in Austria, Italy or Germany by the Allies. On the other hand, the Bosniak soldiers who were serving in the army of the Kingdom of Yugoslavia at that time, were also arrested and taken to the aforementioned Allied camps as prisoners. Thus, the Bosniaks both who stayed in Bosnia and in refugee camps abroad, had sought asylum in Turkey from the President Ismet Inonu both individually and collectively; and they sent ten letters to him in this regard. From the expressions displayed in the aforementioned letters kept in the Turkish Republican Archives, it could be understood that the Bosniaks were living in difficult conditions and since they were regarded themselves as Turks they wanted to find refuge in Turkey. Turkey, which was also amid troubles during the World War II, didn’t take care of them and President Ismet Inonü did not respond any of those ten letters. This shows that the Bosniaks, who were fighting to survive during the Second World War, were abondoned to their own destiny.
Keywords
- AJLEC, Kornelija. ”Egipatska vlada i rješavanje izbjegličke problematike tijekom Drugoga svjetskog rata”, Časopis za suvremenu povijest, S. 2(2014), s. 295-318.
- Âşık Paşazade, Osmanoğulları’nın Tarihi, (Haz. Kemal Yavuz – M. A. Yekta Saraç), İstanbul 2003. AYVERDİ, Ekrem Hakkı, Avrupa’da Osmanlı Mimari Eserleri-Yugoslavya, İstanbul 1981.
- BEYDİLLİ, Kemal, “Avrupa”, TDV İslâm Ansiklopedisi, IV, İstanbul 1991, s. 140.
- BOŠKOVIĆ, Milo, Šesta kolona: Nastanak, organizacija i djelovanje antijugoslovenske fašističke emigracije, Zagreb 1985.
- BRATANIĆ, Mateo, “Hrvatski zbjegovi u Egipat 1943–1946”, (Sveučilište u Zadru, Odjel za povijest Basılmamış Doktora Tezi), Zadar 2009.
- ÇAVDAR, Tevfik, Türkiye’nin Demokrasi Tarihi 1839-1950, İmge Kitapevi, Ankara 2004.
- ÇANAK, Erdem, “İkinci Dünya Savaşı Sırasında Balkanların İşgalinin Türkiye’ye Etkisi: YahudiMülteciler Meselesi”, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/9 Summer 2015, p. 127-144.
- KARAKAŠ OBRADOV, Marica, “Depoi špijuna i terorista: Saveznički logori za ‘Raseljene osobe’ u Italiji, Austriji i Njemačkoj” , Časopis Hrvatskog instituta za povijest, Zagreb 1970, s. 309-337.
- KOMİSYON, Mala Jugoslovenska Enciklopedija Bibliotekarstva, (ur. Vladimir Jokanović-Emir Popović-Miloš Stojanović), Nova Knjiga, Beograd 1988.
- KRANJC, Marijan F., “Slovenački general Otmar Langerholz, brigadni general i beogradski potomci”, Vojaštvo, Ljubljana 2012, s. 1-12.
- KURTULGAN, Kürşat, Balkan Muhacirlerinin Konya Vilayetine İskânı (1923-1933), Konya 2010.ÖZKAN, Ayşe, “Kanlıca Konferansı Sonrasında Müslümanların Sırbistan’dan Çıkarılmaları ve
- Osmanlı Devleti’nin Sırbistan’dan Çekilişi (1862-1867)”, Akademik Bakış, V/9 (Kış 2011), s. 123- 138.
- ÖZKAN, Ayşe, Miloş’tan Milan’a Sırp Bağımsızlığı (1830-1878), IQ Yayıncılık, İstanbul 2011.SANČEVIĆ, Mirko, Od bosanskih šuma do Venezuele: Događaji i ljudi u mojim sjećanjima, München–Barcelona 1982.
- SULEJMANPAŠIĆ, Zija, 13.SS Divizija Handžar ( Istine i Laži), Kulturno Društvo Bošnjaka Preporad, Zagreb 2000.
- TEKİN, Cemile, Hırvatistan Devleti’nin Kuruluşu ve Türkiye ile Münasebetleri, Konya 2018. TEKİN HALİLOVİÇ, Cemile, Bosna Hersek Devleti, Konya 2011.
- Yardım Faaliyetleri”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, XVIII/2, (Aralık 2016), s. 199-219.
- HALİLOVİÇ, Şemsa, ev hanımı, “Dayım Kâmil Duriç” konulu görüşme, Teoçak, Bosna-Hersek Devleti, 1 Şubat 2018.
