Author :
Abstract
Anadolu Selçuklu Devleti’nin Akdeniz’e hakim olması ve burada gerçekleşen uluslararası transit ticareti geliştirmek için uyguladığı devlet politikası oldukça önemli ve incelenmeye değer bir konudur. Akdeniz hakimiyeti ile Selçuklular, dış ticaret ağına dahil olmuşlar ve devleti hem ekonomik hem de siyasi anlamda güçlendirmişlerdir. Akdeniz ticaretinin önündeki en büyük engellerden birisi olan ve tüccarların korkulu rüyası haline gelen korsanlara karşı Anadolu Selçuklularının almış olduğu tedbirler çalışmamızın ana çerçevesini oluşturmaktadır. Bu makalede daha önceki çalışmalardan farklı olarak uygulanan ticaret politikasının korsan faaliyetleri üzerindeki caydırıcı etkileri incelenmiştir. Çalışmamızda öncelikle İbn Bibi ve Aksarayi gibi dönemin ana kaynakları referans alınarak Akdeniz’deki Selçuklu fetihleri ve diğer meseleler incelenmiştir. Anadolu Selçukluların ticaret politikası gereği diğer devletlerle yaptıkları ticari anlaşmalar konusunda da muhtelif çevirilerden faydalanılmıştır. Mevcut kaynaklar referans alınarak Anadolu Selçuklu Devletinin Akdeniz hakimiyeti çerçevesinde Alanya ve Antalya’nın fethi ile Kıbrıs ile yapılan ticaret anlaşmaları incelenmiştir. Korsan faaliyetlerine yönelik güvenlik tedbirleri bölümünde ise; devlet sigortası sistemi, Latinlere sağlanan imtiyazlar, kervansaraylar ve muhafız birlikleri ile donanma ve mudalar gibi başlıklar altında çalışmamız tamamlanmıştır.
Keywords
Abstract
Ruling to Mediterranean of Anatolian Seljuk Empire and its state policy for developing to international transit commerce in that place is very important and worthy of being observable topic. Because of this, Seljuks were included to the foreign trade network with Mediterranean and they became strong to the State both economically and politically. Precautions that were applied by the Anatolian Seljuks against the pirates who were the biggest obstacle for Mediterranean commerce and were the nightmare of merchants composed of basic principal of our study. In this article, different from previous research, it has been examined implementation of commercial policy deterrent effect on the piracy. In this study first of all, Seljukian conquests and the other issues are mentioned in Mediterranean by taking reference of İbn Bibi and Aksarayi’s studies. In addition to this, some historians studies and the other works which were written about commercial treaties were studied carefully. By taking reference about existing resources, this study has been completed with these headlines: according to Anataloian Seljuks Empire’s development of Mediterranean trade conquest of Alanya and Antalya, trade treaties with Cyprus, insurance system of Seljuks, taxcut and free court of justice for Latinas, applying state insurance against pirates’ attacks in the Mediterranean, Caravansaries and defender armies.
Keywords
- ABULAFIA, D, Büyük Deniz Akdeniz’de İnsanlık Tarihi, Çev. Gül Çağalı Güven, Alfa Yayınları, İstanbul, 2012.
- ABU’L-FARAC, Gregory Abu’l-Farac Tarihi, C.II, Çev. Ömer Rıza Doğrul, TTK Basımevi, Ankara, 1987.
- AKSARAYİ, K. Müsâmeretü’l-Ahbâr, Çev. Mürsel Öztürk, TTK, Ankara, 2000.
- ALGÜL, H. Türkiye Selçukluları Devrinde Akdeniz Siyasetine Genel Bir Bakış Türkler, C. VI, 2002, s. 645-650.
- 70 Abulafia 2012, 407; Higgins 2012, 18-20.ATAUZ, A.D., Haçlı Korsanlar: Saint Jean Şövalyeleri ve Akdeniz’de Haydutluk,Kebikeç, İnsan Bilimleri İçin Kaynak Araştırmaları Dergisi, Sayı 33, 2012, s. 205-230.
- ATİYA, A.S. Crusade, Commerce and Culture, Oxford University Press, London, 1962.
- BRAUDEL, F. Akdeniz ve Akdeniz Dünyası II, Çev. Mehmet Ali Kılıçbay, İmge Kitabevi, Ankara, 1994.
- CAHEN, C. 13. Yüzyılın Başında Anadolu’da Ticaret, Cogito, Sayı 29, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2001.
- CAHEN, C. Osmanlılardan Önce Anadolu’da Türkler, Çev. Yıldız Moran, e Yayınları, İstanbul, 1994.
- CARRETTO, G.E. Akdeniz’de Türkler, Çev. Durdu Kundakçı-Gülbende Kuray, TTK, Ankara, 2000.
- CONSTABLE, O.R. Housing The Stranger In The Mediterranean World, Lodging, Trade and Travel in Late Antiquity and the Middle Ages, Cambridge University Press, 2003.
- DELİLBAŞI, M. Ortaçağ’da Türk Hükümdarları Tarafından Batılılara AhidnamelerleVerilen İmtiyazlara Genel Bir Bakış, Belleten,C. XLVII, S.185, Ocak 1983, Ankara, 1983, s.95-105.
- DELİLBAŞI, M. Türk Hükümdarlarına Ait Yunanca Ahidnameler ve Nameler (XIII-XV. YY), Basılmamış Doçentlik Tezi, Ankara, 1980.
- DEMİRKENT, I. Haçlı Seferleri, Dünya Yayıncılık, İstanbul, 1997.
- DURUKAN, A. Selçuklular Döneminde Ticaret Hayatı ve Antalya, Antalya 3. Selçuklu Semineri Bildirileri, 10-11 Şubat 1989,Antalya Valiliği Yayınları, İstanbul, 1989,
- EKİNCİ, A., Türkiye Selçuklularının Akdeniz Politikası ve Doğu Akdeniz’de HakimiyetinTesisi, Doğu Batı Düşünce Dergisi, Akdeniz, Yıl:9, Sayı:34, 2005-06, ISSN:1303-7242, Ankara, 2005, s.247-263.
- ERAVŞAR, O. Evdir Han, Anadolu Selçuklu Dönemi Kervansarayları, Editör HakkıACUN, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Sanat Eserleri Dizisi, Ankara, 2007,GESTA FRANCORVM, Et Aliorum Hierosolimitanorum, 1962. The Deeds of the Franksand the Other Pilgrims to Jerusalem, Edit. Rosalind Hill, Thomas Nelson and Sons Ltd, New York.
- GORDLEVSKI, V. Anadolu Selçuklu Devleti, Çev. Azer Yaran, Onur Yayınları, Ankara, 1988.
- GÜRBÜZ, A. XVI.-XVII. Yüzyıllarda Alaiye Kalesi, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı: 10, 2001, s. 207-226.
- GÜRKAN, E.S. Batı Akdeniz’de Osmanlı Korsanlığı ve Gaza Meselesi, Kebikeç, İnsan Bilimleri İçin Kaynak Araştırmaları Dergisi, Sayı 33, 2012, s. 173-204.
- HEYD, W. Yakın-Doğu Ticaret Tarihi, Çev. Enver Ziya KARAL, TTK, Ankara, 2000.
- HACIGÖKMEN, M.A. I. Alaaddin Keykubat’ın (1220-1237) Kayınpederi Kir Fard Hakkında Bir Araştırma, Mediterranan Journal of Humanities, II/I, 2012, s.121-130.
- HACIGÖKMEN, M.A. Alaaddin Keykubat Dönemi Devlet Adamlarından EsededdinAyaz, II. Ulusal I. Alaaddin Keykubat ve Dönemi Sempozyumu Bildirileri, 06-07 Kasım 2008 Konya, Konya Valiliği Yayınları, 2010, s.309-317.
- HIGGINS, R. The Venetian Galley of Flanders From Medieval Treaties, MA Thesis, A&M University, Texas, 2012.
- HOURANİ, A. Arap Halkları Tarihi, İletişim Yayınları, İstanbul, 2001.
- İBN BİBİ, El Evamirü’l-Ala’iye Fi’l-Umuri’l-Ala’iye (Selçuk Name) I, Haz. Mürsel Öztürk, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1996.
- İBN BİBİ, Selçuknâme, Haz. Refet Yinanç-Ömer Özkan, Kitabevi, İstanbul, 2007.
- İBNÜ’L-ESİR, El-Kamil Fi’t Tarih, Çev. A. Özaydın, Türkiyat Matbaacılık, İstanbul, 1987.
- KAYAOĞLU, İ. Anadolu Selçukluları Devrinde Ticari Hayat, Ankara Üniversitesi İlahiyatFakültesi Dergisi, C. XXIV, Sayı 1, Ankara Üniversitesi Yayınları, Ankara, 1981, s. 359-KESKİN, M. Gazi Süleymanşah ve Türkiye Selçuklu Devleti’nin Kuruluşu, Türkler, C.VI, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2002, s. 539-536.
- KHONIATES, N. Historia (Ioannes ve Manuel Komnenos Devirleri), Çev. Fikret Işıltan, TTK Yayınları, Ankara, 1995.
- KOCA, S. Türkiye Selçukluları Tarihi, C.II, Malazgirtten Miryokefalon’a (1071-1176), Karam Yayınları, Çorum, 2003.
- KOCA, S. Eski Türklerde Sosyal ve Ekonomik Hayat, Türkler, C.III, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2002, s.15-37.
- KÖYMEN, M.A., Selçuklu Hükümdarı Büyük Alaaddin Keykubat ve Anadolu Savunması, Belleten, C. LIII, S.205, Ankara, 1988, s.1539-1545.
- MAZAHERİ, A. Ortaçağda Müslümanların Yaşayışları, Çev. Bahriye Üçok, Varlık Yayınevi, İstanbul, 1972.
- MERÇİL, E. Türkiye Selçukluları, Türkler, C.VI, Yeni Türkiye Yayınları, İstanbul, 2002 s. 503-528.
- MERÇİL, E. Selçuklular Döneminde Türk Denizcilik Faaliyetleri, BaşlangıçtanXVII.Yüzyılın Sonuna Kadar Türk Denizcilik Tarihi I, Edt. İdris Bostan-Salih Özbaran, Boyut Yayıncılık, İstanbul, 2009, s. 21-31.
- MERÇİL, E. Türkiye Selçuklularında Meslekler, TTK, Ankara, 2000. ORAL, C. Akdeniz Meselesi, Bugün Matbaası, Adana, 1943.
- ÖZERGİN, M.K. Anadolu’da Selçuklu Kervansarayları, İstanbul Üniversitesi Tarih Dergisi C. XV S. XX, İstanbul, 1965, s. 141-170.
- PRYOR, J.H., Akdeniz’de Coğrafya, Teknoloji ve Savaş Araplar, Bizanslılar, Batılılar ve Türkler, Kitap Kitapevi, İstanbul, 2004.
- SEDİLLOT, R. Değiş Tokuştan Süpermarkete Tarih Boyunca Tacirlerin ve Ticaretin Öyküsü, Çev. Esat Mermi Erendor, Cep Kitapları a.ş., İstanbul, 1983.
- SÜMER, F. Selçuklular Devrinde Ticaret, Türk Dünyası Araştırmaları, Sayı 83, İstanbul, 1993, s.9-15.
- TURAN, O. Türkiye Selçukluları Hakkında Resmi Vesikalar, Metin Tercüme ve Araştırmalar, TTK Yayınları, Ankara, 1988.
- TURAN, O., Orta Çağlarda Türkiye-Kıbrıs Münasebetleri, Belleten, C. XXVIII, S.110, Ankara, 1964, s.209-227.
- TURAN, O., Selçuklular Zamanında Türkiye, Ötüken Yayınları, İstanbul, 2005.
- TURAN, O. Selçuklu Kervansarayları, Belleten, C.X, S.39, Ankara, 1946, s.471-497.
- TURAN, R., KIRPIK, G. Selçuklu Dönemi Türklerde Sosyal ve Ekonomik Hayat,Anadolu Selçuklu Dönemi Kervansarayları, Editör Hakkı Acun, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Sanat Eserleri Dizisi, Ankara, 2007, s.19-51.
- TURAN, Ş. Türkiye-İtalya İlişkileri I, Selçuklulardan Bizans’ın Sona Erişine Kadar, MetisTÜRKMENOĞLU, E. Late Byzantine Ships and Shipping 1204-1453, Department of Archaeology and History of Art Bilkent University, A Master’s Thesis, Ankara, 2006.
- USTA, A., Çıkarların Gölgesinde Haçlı Seferleri, Müslüman-Haçlı Siyasi İttifakları, Yeditepe Yayınları, 2008.
- ÜLGEN, P. Geç Ortaçağ Avrupa’sında Pazar ve Panayır İlişkisinin Ticaret HayatındakiRolü ve Türk-İslam Dünyasındakilerle Karşılaştırılması, Uluslar arası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 5, S. 21, 2012. s. 359-381.
- YİNANÇ, M.H., Türkiye Tarihi Selçuklular Devri, C. I, Yay. Refet YİNANÇ, Ekol Yayınevi, Ankara, 2009.
- Byzantine and Post-Byzantine Studies No:11, Venice, 1983.
