Author :
Abstract
Muhtesiplik kurumu, İslamiyet’in ilk yıllarından itibaren Arap dünyasına özgü bir kurumdur. Bir ülkede şehir hayatı ile ilgili çeşitli alanlarda kriterlerin düzenlenmesi ve yürürlüğe konması resmi devlet görevlisi olan bu muhtesibin yetkileri dâhilindeydi. Muhtesibin yetkileri ülkeden ülkeye veya şehirden şehire çeşitlilik göstermektedir. Onun görevi sağlık konulu mesleklerle ilgiliydi ve bununla birlikte bu konu üzerindeki yetkileri de Hisbe kitabına dayalıydı. Bu kitabın içerisindeki belgeler muhtesip tarafından piyasa denetlemeleri için gerekli olan kriterleri açıklamakla beraber tıbbi eğitim, ahlâki ve profesyonel uygulama ve eczacıları denetlemenin yanı sıra onları kontrol edecek kriterleri de içerirdi. Bu kriterler ihlal edildiğinde genellikle parasal cezalar uygulanırdı. Dokuzuncu yüzyılın ilk yarısının başlarında eczaneler, muhtesibler tarafından sık sık denetlenir ve onlara çalışma ruhsatları verilirdi. Muhtesiplik kurumu İspanya’ya Araplar ile birlikte gelmiştir. On ikinci yüzyıl kadar erken bir dönemde bu kurumun İspanya’da kurulduğuna dair bazı belgeler vardır. Al-Sakati tarafından yazılan“ Book or Manual of the Malaga Muhtasib” ve İbn Abdun tarafından yazılan “ Book of the Sevilla Muhtasib” (İbn Abdun) adlı kitaplar bu iddianın kanıtıdırlar. Arap dönemi boyunca Valencia şehrinde bir muhtesip olduğunu ispatlamak için belgesel bir kanıt olmamasına rağmen bu kurumun İspanya üzerindeki yaygın etkisi dikkate alındığında İspanya’nın Al Xaraq bölgesinde muhtesiplerin olduğunu düşünmek mantıklı olur.
Keywords
Abstract
Keywords
- 1. Michael W. Dols, Ibn Ridvan’ın bilimsel eseri “Mısır’daki Bedensel Hastalıkların Önlenmesi” s. 33, n. 170. Sami Hamarneh, “İslam’daki Hisba Sisteminin kökeni ve fonksiyonları ve onun sağlık meslekleri üzerine Etkisi,” Sudkofs Archiv für Geschichte der Medizin und der Naturwissenschaften 48 (1964): 167-73.
- 2. Kremers and Urdang’s History of Pharmacy, 4th ed., rev. by Glenn Sonnedecker (1976), p.28.
- 4. F. Sevillano Colom, Valencia urbana y medieval a traves oficio del mustaçaf, Institucion Alfonso el Magnamino (Valencia, 1957), p. 27. İbn Abdun Seville’de doğdu ve 11. yüzyılın sonundan 12. yüzyılın başına kadar bu şehirde muhtasib olarak görev yaptı. O, Endülüs’ün bitki örtüsü alanında uzmanlaşmış mükemmel bir bitki bilimciydi. Ayrıca o ticaret ile ilgili de bilimsel bir eser yazdı. Bu konu hakkında daha fazla bilgi için bkz. E. Levi-Provençal,“Un document sur la vie urbaine et les corps de metiers a Seville au debut du Xlleme siecle: Le traite d’Ibn Abdun,” Journal Asiatique 224 (1934):177-299; E. Levi-Provençal, E. Garcia Gomez, Sevilla a comienzos del siglo XII: El trotado de Ibn Abdun (Madrid, 1948); J.R. Zaragoza Rubira, “La sociologia medica hispano musulmana segun el tratado de Ibn Abdun, “Medicina Espanda 54 (1965): 38998.
- 13. Bu Alzira kasabaları dahil (“Los pergaminos de la Concilleria Real del Archivo Municipal de la ciudad de Alzira” Pergamino no. 12), Castellfort, Castellon (“El mustaçaf de Castellon y el Libre de la mustaçafa.” Roca Traver. FA. Sociedad Castellomense de Cultura, Castellon, 1973), Cati, Lliria, Morella, Penisrola(“Llibre d’Establiments de la Universitat de la vila de Penisrola. 1701,” Ayuntamiento de Penascola, 1984), Vinaroz.
- 19. Archivo Historico de Mallorca, Pergamino, 94 Sant Pere, Fol 105 vuelto ROSSELO VELL fol 321. Cazola (1179) ve Almizra (1244) anlaşmalarının bir sonucu olarak Valencia krallığının güney bölümündeki “almotacen’ler” ( Biar’ı teğet geçen, Jugar ve Segura nehirleri arasındaki ara hattın güneyi) Castilla-Leaon modellerinden esinlendiler. Cordoba modeli, Seville’nin taklit edilen modeli tıpkı Valencia’daki gibi Kral Alfonsa X The Wise tarafından kurulan Murcia’nın almotaceninin aksine Alicante’de kullanıldı ve bu model 14. yüzyılın başlarına kadar en güzel zamanlarına ulaştı. Bu konu hakkında daha ayrıntılı bilgi için bkz: Juan Manuel del Estal, Documentos ineditos Alfonso X El Sabio y del infante su hijo Don Sancho (Allicante, 1984), pp. 224 and 226; Juan Torres Fontes, “Las ordenaciones del almotacen murciano, en la primera mitad del siglo XIV,” Miscelanca medieval murciana, Vol. X, p. 71.
- 20. P. Vernia Martinez, “Los boticarios y los especieros espaholes. Su relacion con las ordenanzas medievales del municipio provenzal,” Bol Hermendad Farmaceutica del Mediterraneo, Murcia, Ano III, no. 29, May 1985.
- 34. R. Jordi Gonzales, Relaciones de las boticarios catalanes con las instituciones centrales ( Barcelona, 1960), p. 64.
- 36. Belirtilen eserler daha fazla bilgi için kullanılabilir: Ahmad’ Abd ar-Raziq, “Les muhtasibs de Fustat au tems des mamluks,” Annales Islamologıques, Tomo XIV, 1978, p. 127-146; G.S. Colin and E. Levi-Provencal, “ Un manuel hispanique de Hisba, “Traite d’Abu ’Abd Allah Muhammad B. Abi Muhammad As-Sakat, de Malaga; Pedro Chalmeta Cendron, “ La figura del Almotacen en los Fueros y su semejanza con el zabazoque hispano musulman,” Revista de la Universidad de Madrid, vol. 19, no. 73, Tomo III; W.M. Floor, The Market Police in Qajar, Persia, p. 212-229. YENİ AIHP ÜYELERİ
- AIHP 26 Ekim 1987 ve 28 Ocak 1998 arasında aşağıdaki isimleri üyeliğe kabul etmiştir:
