Author :
Abstract
“Atlı kavimler zümresinden Türklerin ilk çağlardan itibaren yaşadıkları coğrafyadan göçlerle dünyanın çeşitli bölgelerine yayıldıkları anlaşılmaktadır. Anadolu coğrafyası da Türklerin göçlerle gelip yerleştiği önemli yerlerden biri olmuştur.Eski Çağ ve Orta Çağ’da yapılan ve dünya tarihi içinde önemli bir yeri olan göç hareketleri Türk toplulukları için karakteristik olaylardır. Türk kavimlerinin göç ederek yeni yurtlar edinmelerinin M.Ö. ve M. S. olmak üzere çeşitli zaman aralıklarında yapıldığı anlaşılmaktadır.M.Ö. birinci binyılda göç hareketlerinde bulunan atlı göçebe kavimler zümresi içinde Kimmerler ve İskitler önemli bir yere sahiptir. Atlı göçebelik sayesinde hareketli hayat süren bu kavimlerin yaşantılarındaki ve kültürel kalıntılarındaki benzerlikler sayesinde birbirinden ayrılmaları çok zor olmaktadır. Karadeniz’in kuzeyinden hareketle birbirlerini takip ederek her iki kavimde Anadolu’ya göç etmiştir.Bu kavimler; Doğudan Batıya doğru Anadolu’da yaşayan birçok kavimle mücadeleler yapmışlar, mücadele ettikleri kavimlerin yazılı belgelerinde çeşitli izler ve deliller bırakmışlardır.Urartulular, Asurlular, Geç Hitit Şehir devletlerinden en başta Tabal Krallığı olmak üzere Melitene ve Que Krallıkları, Frigler ve Lidyalıların bıraktığı yazılı ve arkeolojik veriler bu deliller içerisinde yer almaktadır.Kendilerine ait yazılı belgeler bırakmamış olmalarına rağmen Arkeolojik kalıntılar yanında ilişkilerde bulundukları kavimlerin yazılı tarihlerinde verdikleri çivi yazılı belgelerden çıkarılan sonuçlara göre Kimmerler adı ile bilinen atlı göçebe bozkır kavminin Kapadokya bölgesini de içine alan Orta Anadolu’da teşkilatlı bir yapı oluşturarak hâkimiyet kurduklarını gösteren deliller de tespit edilmiştir.Bu çalışmamızdaKimmerler hakkında komşu kavimlerin verdiği bilgilerden ve bölgede ele geçen arkeolojik kalıntılardan hareketle Kapadokya bölgesindeki Kimmer varlığı hakkında bilgiler verilecektir.
Keywords
Abstract
It is undertoodthattheTurks as nomadictribeshavespreadedtovariousparts of theworld since theearlyeages (ancientperiods). Anatolia is one of theseimportantplacestowhichtheTurkishtribesimmigrated. ThemigratorymovementswhichtookplaceduringtheancienttimesandmiddleagesandhavegreatimportancefortheworldhistoryarecharacteristiceventsfortheTurkishsocieties. It has beenunderstoodthattheTrukishnomadictribesgotnewhomelandsbymigrating at different time periodsboth BC and AD. TheKimmeriansandSchtians as nomadictribalsocietieswhomigratedduringthefirstmillenieum BC have a significantplace in thehistoryof tribalsocieties. It is difficulttodistinguishthem since theyhavesimilarities in terms of their life stylesandculturesduetobeingtribalsocieties. Both of thesetribalsocietiesmigratedoneafteranotherfromthenorthernpart of Black Seato Anatolia. Startingfromtheeasttothewestthesetribesdidstrugglewithseveraltribes in Anatolia andtheyleftvarioustracesandevidence on thewrittendocuments of thetribesthey had struggledwith. Thewrittenandarchaeological data thatwasleftbytheUrartians, theAssyrians, particularlytheKindom of Tabal, theKingdomsof Melitene, Que, PhrygiansLydiansamongtheLateHittite Site Statestakeplaceamongtheseevidence. Despitethefactthattheydid not leavetheirownwritendocuments, it wasfoundthattheKimmeriansknown as nomadicsteppetribesestablishedtheirhegemonywith an orginizedstructure in CapadociaRegiontakingplace in the Central Anatolia owingtotheresultsderivenfromthecuneiformdocumentsobtainedfromthewrittenhistory of thetribesthey had relationswith as well as thearchaeologicalremains. Inthisstudy, informationabouttheKimmerians in theCapadociaRegionwill be givenbymakinguse of informationgivenbyitsneighborsandthearchaeologicalremainsgatheredfromtheregion.
Keywords
- Akurgal Ekrem, Anadolu Kültür Tarihi, Tübitak Yayınları,17.basım, Ankara 2005.
- Akurgal Ekrem, Anadolu Kültür Tarihi, Tübitak Yayınları,17.basım, Ankara 2005.
- Bury J.B. (Edited By), “The Assyrian Empire”, The Cambridge Ancient History, Volume III, Cambridge At TheUniversity Press, 1970.Cahıll Nicholas, “Lydia Altın Mucize”, Arkeo Atlas, Editör, Necmi Karul, 2012/01, İstanbul 2012.
- Çilingiroğlu Altan, Urartu Tarihi, Ege Üni. Edebiyat Fakültesi Yay., Bornova-İzmir 1994.
- Çoban Hacı, Anadolu’da Kimmer-İskitler ve Orta Anadolu’daki İzleri, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyalbilimler Ens. Tarih Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Danışman İlhami Durmuş, AfyonkarahisarD’Alfanso Lorenzo, “Kınık Höyük” , 29 Eylül 2 Ekim 2011de yapılan “Arkeolojik Buluntular Işığında Niğde Tarihi” ,adlı panelden, http://www.niğdekulturturızm.gov.tr/dosya 1–286554.
- Demir Necati,“Türk Tarihinin Ve Kültürünün Kaynağı Olarak Kaya Üzeri Resimler (Petroglifler) VeYazılar,Rock Petroglyphs and Scripts As Source of Turkic History and Culture”, ZfWT,Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks,Vol. 1, No.1, 2009.
- Dönmez Şevket, “Demir Çağı’nı Anlamak, Anlatmak”, Türk Eski Çağ Bilimleri Enstitüsü Haberler, Sa:30, Mayıs 2010, s.16.
- Durmuş İlhami, İskitler, Akçağ Yayınları, 4.Baskı, Ankara 2012.
- Durmuş İlhami, İskitler(Sakalar), Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları,Ankara 1993.
- Durmuş İlhami,“Anadolu’da Kimmerler ve İskitler”, Belleten, C.LXI, Sa.231, T.T.K. Basımevi, Ankara 1997. Grakov B.N., İskitler, çev. D.Ahsen Batur, Selenge Yayınları, İstanbul, 2006.
- Genz Hermann, “Kızılırmak Bölgesinde Demir Çağı-The Iron Age in the Kızılırmak Region”, Friglerin GizemliUygarlığı-The Mysterious Civilization of the Phrygians, Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul 2007.Hasanov Zaur, Çar İskitler, Çev. İlyas Topsakal, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayını, İstanbul 2009. İplikçioğlu Bülent, Eskiçağ Tarihinin Anahatları, 2.baskı, Bilim Teknik Yayınevi, İstanbul 1994.
- Kırzıoğlu Fahrettin, “Gomer/Kimmerler’den Beri (M.Ö.680)Kayseri ve Çevresinde, Oğuz/Türkmen KolundanOlmayan: Kıpçak, Bulgar, Khazar, Kamak, Kuman, Saper/Suvar Türklerinden Kalma Coğrafya Adları”, II.Kayseri veYöresi Tarih Sempozyumu Bildirileri (16-17 Nisan 1998), Erciyes Üni., Kayseri ve Yöresi Tarih Araştırmaları Merkezi Yayınları, Kayseri 1998.
- Koca Salim, Türk Kültürünün Temelleri–1, Damla Neşriyat, İstanbul 1990.
- Koca Salim,“Türklerin Göçleri ve Yayılmaları”, Türkler, C.I,Yeni Türkiye Yay, Ankara 2002.
- Koçak Özdemir, Eski Çağ Tarihinde Sinop Başlangıçtan M.Ö.395 yılına Kadar, İst. Üni., Sos. Bil. Enst. Eski Çağ Tarihi Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Mehmet Özsait, İstanbul 1993.
- Koçak Özdemir - Şahin H., “Eski çağ Tarihi Araştırmalarında Jeopolitiğin Önemi”, Anadolu Araştırmaları Sa.16, İstanbul 2002. http://www.iudergi.com/tr/index.php/anadolu/article/viewFile/1276/1274.
- Kurt Mehmet, “Asur Anadolu İlişkilerinde Kilikya Bölgesi”, Belleten, C:LXX, S:257, Nisan 2006, Türk Tarih kurumu Yayınları, Ankara, 2006.
- Luckenbıll, Daniel David. ARAB (Ancient Record of Assyria and Babylonia,) Volume II,(LAR II,530),Greenwood Press, Publıshers, New York 1968.
- McEvedy Colin, İlk Çağ Tarih Atlası, Çev. Ayşen Anadol, 3.basım, Sabancı Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2010..
- Macqueen J.G., Hititler ve Hitit Çağında Anadolu, çev. Esra Davutoğlu, Arkadaş Yayınları, 2.baskı, AnkaraMandaloğlu Mehmet, Doğu-Batı Kültürel etkileşiminde Orta Asya’dan Göçler (M.S.VI. yüzyıla Kadar), GaziÜni. Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Eskiçağ Tarihi Bilim Dalı Yayınlanmamış Doktora Tezi, Danışman İlhami Durmuş, Ankara 2011.
- Melyukova A.İ., “İskitler ve Sarmatlar”, çev. İsenbike Togan, Erken İç Asya Tarihi, Derleyen Denis Sinor, İletişim yayınları, 3.baskı, İstanbul 2002.
- Phillips E.D., “The Scythian Domination in Western Asia: Its Record in History, Scripture and Archaeology”,World Archaeology, Vol. 4, No. 2, Nomads (Oct., 1972), pp. 129-138, Published by: Taylor & Francis, Ltd. Stable URL: http:// www.jstor.org/stable/123971.
- Pullu Selim, Tabal Bölgesi Tarihi (M.Ö. I. Binyılın İlk Yarısında Tabal Krallığının Siyasal ve Ekonomik Tarihi)İstanbul Üni. Sos. Bil. Enst. Tarih Bilim Dalı, Eski Çağ Tarihi Anabilim Dalı Yayınlanmamış Doktora Tezi, Danışman, Oktay Belli, İstanbul 2006.
- San Oya, Demir Çağ ve Demir Çağ Öncesinde Anadolu’da Göçebelik ve Göçebe Sanatı, Ege Üni., Sosyal Bil. Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Danışman Altan Çilingiroğlu, İzmir 1998.
- Schwertheim E., Antik Çağda Anadolu,Çev.Nuran Batu, Kitap Yayınevi,1.basım, İstanbul 2009. Sever Erol, Asur Tarihi, 3.baskı, Kaynak Yayınları, İstanbul 2008.
- Sevin Veli,“Frigler”, Anadolu Uygarlıkları 2, Görsel Anadolu Tarihi Ansiklopedisi, Görsel Yayınları, İstanbulTansuğ Kadriye, “Kimmerlerin Anadolu’ya Girişleri ve M.Ö. VII. yüzyılda Asur Devletinin Anadolu ile Münasebetleri”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi Cilt: 7, Sa: 4, Ankara 1949.
- Tarhan M.Taner, Eski Çağ’da Kimmerler Problemi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İ.Ü.Ed.Fak. Eski Çağ Tarihi Kürsüsü, İstanbul 1972.
- Tarhan M.Taner“ Eski Çağda Kimmerler Problemi”, VIII. Türk Tarih Kongresi Bildirileri (11-15 ekim 1976 Ank),Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1979.
- Tarhan M.Taner,“Eski Anadolu Tarihinde Kimmerler”,I.Araştırma Sonuçları Toplantısı Bildirileri, (İstanbul 23- 24 mayıs 1983), Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Ankara 1984.
- Tarhan M.Taner ,“Ön Asya Dünyasında İlk Türkler Kimmerler ve İskitler” Genel Türk Tarihi Ansiklopedisi, C.I. Ankara 2002.
- Tellioğlu İbrahim, “Doğu Karadeniz Bölgesinin Türk Yurdu Haline Gelmesi Hakkında Bir Değerlendirme”, Turkısh Studies/Türkoloji Araştırmaları Dergisi, Volum: 2, Spring 2007.
- Tezcan Burhan, “1969 Göllüdağ Kazısı”, Türk Arkeoloji Dergisi, Sayı:30, Kültür Bakanlığı Müzeler Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara 1992.
- Üstüner Ali Cengiz, “Asur Devleti ve Uygarlığı”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, S:134, Ekim 2001.
- Üstüner Ali Cengiz, “Bozkır Göçebeleri Kimmerler ve İskitler”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, Sayı: 135, Ankara, Aralık 2001.
