Author :
Abstract
Sürekli yerleşimlerin kurulması, bitkilerin ve hayvanların evcilleştirilmesi ile ilgili en eski buluntular M.Ö. 10.200-6.200 tarihleri arasındaki Neolitik Çağ içerisinde değerlendirilmektedir. Bahsedilen bu önemli gelişmeler insanoğlunun yaşam biçiminde farklı noktalarda önemli değişimlere neden olmuştur. Kapadokya Bölgesi Yakındoğu Neolitik’i içerisinde dikkat çekici bir konuma sahiptir. Bu volkanik bölge birçok farklı obsidyen kaynağına ev sahipliği yapmaktadır. Volkanik bir cam olan obsidyen hem doğal yapısı hem de etkileyici rengi sayesinde alet üretiminde önemli bir materyal olarak algılanmıştır. Kapadokya obsidyenleri yerel ve bunun yanında diğer Anadolu, Suriye, Levant ve Kıbrıs’ ta ki birçok Neolitik Dönem yerleşmesi tarafından kullanılmıştır. Bu durum Kapadokya bölgesinin on bin yıl önceki bölgeler arası ilişkilerini açıkça ortaya koymaktadır. Neolitik yaşam biçimi ile ilgili sosyal perspektifler eşitlikçi bir bakış açısı ile sınırlandırılmıştır. Sürekli yerleşik, avcı-toplayıcı insan grupları tek tabakalı bir sosyal yapıyı sergilemektedirler. Ancak Neolitik yaşam biçimi ile ilgili güncel bakış açıları tabakalaşmış bir sosyal yapının varlığını vurgulamaktadırlar. Bu makalede Kapadokya’nın Seramik Öncesi Neolitik Dönem’ e tarihlendirilen Aşıklı Höyük ve Kömürcü KaletepeObsidyen Atölyesi bahsedilen güncel bakış açısı içerisinde değerlendirilmeye çalışılacaktır.
Keywords
Abstract
Appearance of the first permanent settlements and the domestication of plant and animals could be dated to the Neolithic Era, between 10.200 – 6.200 BC. These significant developments are crucial which changed the human’s way of life in many different aspects. Cappadocia region has an important place in the Near Eastern Neolithic. This volcanic area contains many different obsidian sources. Obsidian is a volcanic glass which was seen as perfect material for tool production because of its delicate nature and impressive color. Cappadocian obsidians were exploited by both local Cappadocian and other Anatolian, Syrian Levantine and Cypriot Neolithic sites that points out the inter-regional connections of Cappadocia region ten thousand years ago. Social perspectives on Neolithic way of life are restricted in an egalitarian view. Permanently settled hunter-gatherer people exhibit an unstratified social strata. However recent views on Neolithic way of life emphasize the existence of a structured social system. In this article two Cappadocian Pre-Pottery Neolithic sites, AşıklıHöyük and Kömürcü-Kaletepe obsidian workshop were evaluated by a structured social view.
Keywords
- Atakuman, Ç. (2014). Neolitik Süreci Yeniden Tanımlamak: Güneydoğu Anadolu Neolitiğinde Mekan Kurgusu ve Sosyal İlişkiler. Yerleşim Sistemleri ve Mekan Analizi TAS (1), 191-216.
- Balkan-Atlı, N. (2000). “Kapadokya Obsidyen Araştırmaları ve Kömürcü KaletepeObsidien Atölyesi Kazısı.” In Belli, O., (Editor), Türkiye Arkeolojisi ve İstanbul Üniversitesi (1932-1999). İstanbul: Başak Matbaacılık, 32-38.
- Balkan-Atlı, N.,Binder, D., Cauvin, M.C. (1999). “ObsidianSources, Workshops, andTrade in Central Anatolia”. Özdoğan, M. and N. Başgelen, (Editors), Neolithic in TurkeyTheCradle of Civilization New Discoveries. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 133-145.
- Balkan-Atlı, N.,Binder, D., Cauvin, M.C., Faydalı, E. (1999). “Kömürcü /KaletepeObsidyen Atölyesi 1997 Kazısı,” Kazı Sonuçları Toplantısı 20(1): 1-21.
- Balkan-Atlı, N.,Binder, D. (2007). “Kömürcü-KaletepeObsidyen İşçiliği”. In Özdoğan, M. and N. Başgelen, (Editors), Anadolu’da Uygarlığın Doğuşu ve Avrupa’ya Yayılımı Türkiye’de Neolitik Dönem Yeni Kazılar, Yeni Bulgular. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 217-222.
- Balkan-Atlı, N.,Binder, D. (2001). “Obsidianexploitationandbladetechnology at Kömürcü-Kaletepe (Cappadocia, Turkey).” InCaneva, I.,Lemorini, C., Zampetti, D., Biagi, P., eds., Beyond Tools. Redefiningthe PPN LithicAssemblages of theLevant. Berlin: exoriente, 1-16.
- Bıçakçı, E.,Altınbilek-Algül- B, Selma., Godon, M. (2007). “Tepecik-Çiftlik.” In Özdoğan, M. and N. Başgelen, (Editors),Anadolu’da Uygarlığın Doğuşu ve Avrupa’ya Yayılımı Türkiye’de Neolitik Dönem Yeni Kazılar, Yeni Bulgular. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 237-253.
- Chataigner, C.,Poidevin, J.L., Arnaud, N.O. (1998) “TurkishOccurrences of ObsidianandUsebyPrehistoricPeoples in theNear East from 14.000 to 6.000BP,” Journal of VolcanologyandGeothermalResearch 85:517-537.
- Duru, G.,Özbaşaran, M. (2005). “A Non-Domestic Site in Central Anatolia,” Anatolia Antiqua13: 15-28.
- Düring, B. S. (2006). ConstructingCommunities, ClusteredNeighbourhoodSettlements of the Central AnatolianNeolithicCa. 8500-5500 Cal. BC.Leiden: NederlandsInstituutVoorHetNabıjeOosten.
- Güngördü, F.V. (2014). “ObsidiananditssignificanceforCappadocianPre-PotteryNeolithic”. Nevşehir Hacı Bektaş-Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 3, 103-110.
- Esin, U. (1995). “Earlycoppermetallurgy at thePre-Pottery site of Aşıklı.” in Halet Çambel (Editor), Halet Çambel için Prehistorya Yazıları. Ankara: Graphis, 61-77.
- Esin, U. (1999). “CopperobjectsfromthePre-PotteryNeolithic site of Aşıklı” Hauptmann, A.,Pernicka, E., Rehren, T., Yalçın, Ü., (Editors) TheBeginnings of Metallurgy, Proceedings of the International Conference. Der Anschnitt, Beiheft 9, 23-30.
- Esin, U.,Harmankaya, S. (1999). “Aşıklı.” Özdoğan, M. and N. Başgelen, (Editors)Neolithic in TurkeyTheCradle of Civilization New Discoveries. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 115-132.
- Esin, U.,Harmankaya, S. (2007). “Aşıklı Höyük.” Özdoğan, M. and N. Başgelen(Editors) Anadolu’da Uygarlığın Doğuşu ve Avrupa’ya Yayılımı Türkiye’de Neolitik Dönem Yeni Kazılar, Yeni Bulgular. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 255-272.
- Özbek M. (1993). “Aşıklı Höyük Neolitik Çağ İnsanları,” Arkeometri Sonuçları Toplantısı 8: 201-
- Özbek M. (1994). “Aşıklı Höyük İnsanları (1990 ve 1992 Buluntuları),” Arkeometri Sonuçları Toplantısı 9: 23-31.
- Schmidt, K. (2012). Anatolia. Potts, D. T. A. (Editor). Companion totheArchaeology of the Ancient Near East. West Sussex: Wiley-Blackwell, s.144-160.
- Schmidt, K. (2007). Göbekli Tepe- Taş Çağı Avcılarının Gizemli Kutsal Alanı. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
- Simmons, A. H. (2007). TheNeolithicRevolution in theNear East. Tucson: TheUniversity of Arizona Press.
- Tood, I. A. (1980). ThePrehistory of Central Anatolia I TheNeolithicPeriod, Paul AströmFörlag, Göteborg. Fıgures Figure 1. Map of Central Anatolian “model sites” mentioned in thetext(Düring, B., S. 2006).
- Figure 2.Obsidian (Balkan-Atlı, N. Didier, B. 2007). Figure 3. Location of the main obsidian sources in Anatolia and Transcaucasia (Chataigner, C.,
- Poidevin, J.L., Arnaud, N.O. 1998).
- Figure 4.Central Anatolian Obsidian Sources (Chataigner, C., Poidevin, J.L., Arnaud, N.O. 1998).
- Figure 6.BuildingComplexes of Aşıklı (Düring, B., S. 2006).
- Figure 7.Buildingcomplex HV and T (Düring, B., S. 2006). Figure 8. RedPaintedFloorfromCourtyard T (Esin, U.,Harmankaya, S. 2007).
- Figure9. BuildingComplex MI (Düring, B., S. 2006). Figure 10.Copper Beads from Aşıklı (Esin, U., Harmankaya, S. 2007).
- Figure 11. Kömürcü Kaletepe (Balkan-Atlı, N. 2000). Figure12..KaletepeNaviformCoreandUnipolarCore (Balkan-Atlı, N. Didier, B., Cauvin, M-C.
