Author :
Abstract
İbn Haldun hayatının son 20 yılını Mısır’da geçirmiştir. Onun Mısır’da bulunduğu yıllar Sultan Berkûk ve oğlu Ferec zamanlarına denk gelmektedir. Bu dönemler Mısır tarihinin en çalkantılı dönemlerini ihtiva etmektedir. Sultan Berkûk 1382’de Türk Memlûk sultanlarının saltanatına son vererek Mısır’da Çerkez sultanları devrini başlatmıştır. Oğlu Ferec ise tahta çıktığında 11 yaşında olup ülkeyi yönetecek durumda değildi. Bu dönemde Memlûk Devleti bir yandan iktisadî bunalımlar, diğer yandan ümera arasındaki mücadele ve ayrıca da Timur’un Suriye’yi istilası gibi büyük olaylarla karşılaşmıştır. İşte bu kargaşa ortamında Mısır’da yaşayan İbn Haldun olayların içinde kendisini bulmuştur. İbn Haldun, yabancısı olduğu bu ülkede ilmi seviyesi ve zekâsı sayesinde kısa sürede parlamış ve başta sultanlar olmak üzere, ümera ve ilim adamları ile oturup kalkmıştır. O burada müderrislik ve Maliki kadılığı gibi üst düzey görevlerde bulunmuştur. Devrin büyük Türk hükümdarı Timur ile görüşmeler yapmıştır. İbn Haldun’un Mısır’da bulunduğu sırada kendisini sevenler olduğu gibi çekemeyenlerin de olduğu görülmektedir. Onun sık sık verilen görevlerden azledilmesi bu durumu göstermektedir. Devrin Memlûk tarihçileri İbn Haldun’a hayranlıkla bakmışlar ve onun Mısır’daki hayatı hakkında bilgiler vermişlerdir.
Keywords
Abstract
Ibn Haldun spent his last 20 years at Egypt. The times he was in Egypt corresponds to the times of Sultan Berkuk and his son Ferec. These times contain the most tempestuous time of the Egyptian history. Sultan Berkuk started the reign of Circassian Sultans by putting an end to the reign of Turkish Mamluk Sultans at 1382. His son was only 11 years old when he was ascended to the throne so his son was not able to rule the country. At this reign Mamluk State was in a turmoil situation because of important cases such as economical depressions, struggles between commanders and also Timurid invasion on Syria. In this turmoil Ibn Haldun was living in Egypt and he found himself in these cases. Ibn Haldun raised and shined in a short time due to his intelligence and scientific level in a country where he was a foreigner and he particularly spent his time with sultans, commanders and scientists. He got high ranking positions such as müderris (formerly professor) and Maliki governor. He had conversations with Timur who was a great Turkish sovereign at the time. It is seen that there are people who like Ibn Haldun at Egypt as well as there are people who envy him. His often dismissals is a proof for that. Mamluk historians of the time admired him and gave information about his life at Egypt.
Keywords
- ADIVAR, Abdülhak Adnan, İbn Haldun, İA, V/I, İstanbul 1987.
- ADIVAR, Abdülhak Adnan, İbn Haldun, İA, V/I, İstanbul 1987. AKA, İsmail,Timur ve Devleti, TTK Yay., Ankara 1991.
- ALAN, Hayrünüsa, Timurlular, Ötüken Yay., İstanbul 2007.
- ÇIPLAK, Esra, el- Melik en- Nasır Ferec b. Berkûk Devri Memlûk Sultanlığı (791-815/1399-1412), GaziÜniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Ortaçağ Tarihi Bilim Dalı Yüksek- Lisans Tezi, Ankara 2005.
- EL- MAKRÎZÎ, es- Sülük, III/III, IV/I, (Neşr: A. S. Aşur), Kahire 1972.
- HASSAN, Ümit, İbn Haldun’un Metodu ve Siyaset Teorisi, Toplumsal Dönüşüm Yay., İstanbul 2008.
- İBN HACER, İnbâü’l- Gumrbi- Ebnâi’l- Umr,( Neşr:Abdülvahab el- Buharî), C.V-VII , (neşr: Muhammed Abdul Muid Han- seyyidAbdulvahap el- Buharî (Darü’l- Kütübi’l- İlmiye, Beyrut 1986.
- İBN HALDUN, Bilim İle Siyaset Arasında Hatıralar, (çev: Vecdi Akyüz), dergâh Yay, İstanbul 2001. İBN HALDUN, Mukaddime, C.I,II, III, (çev. Zakir Kadiri Ugan), MEB Yay, İstanbul 1986.
- İBN TAGRİBÎRDÎ, en- Nücumü’z- Zahire (Parlayan Yıldızlar), (çev. A. Batur), Selenge Yay., İstanbul 2013.İBN TAGRİBÎRDÎ, Nücumü’z- Zahire, C.XII-XIII, (Neşr: Muhammed Hüseyin Şemseddin), Beyrut 1992. KOPRAMAN, Kazım Yaşar, Memlükler, DGBİT, C. VI, İstanbul 1987.
- YİĞİT, İsmail, Memlûkler, Kayıhan Yay., İstanbul 2008.
- YÜCEL, Yaşar, Timur’un Ortadoğu- Anadolu Seferleri ve Sonuçları (1393-1402), TTK Yay., Ankara 1989.
- YÜKSEL, Musa Şamil, Timur ve İbn Haldun, Ölümünün 600. Yılında Emir Timur ve Mirası Uluslararası Sempozyum, 56-27 Mayıs 2005, İstanbul 2007, s.89-106.
