Author :
Abstract
Anadolu’nun coğrafi konumu dünyanın eski kara kıtaları olan Asya, Avrupa ve Afrika arasında bağlantı sağlayan en önemli geçit olma özelliğindedir. Bu özelliği Anadolu’nun kavimlerin adı geçen üç kıtadan diğerine geçmek için göç yolu olarak kullandığı köprü olma özelliği taşımasına vesile olmuştur. Köprü vazifesi üstlenen Anadolu sadece üzerinden kavimlerin göç edip geçtiği bir yol olmaktan başka bazılarının yerleştiği ve uygarlıklar meydana getirdiği bir coğrafya olma özelliğini de kazandırmıştır. İşte bu sebeplerle Anadolu birden çok farklı ırkların, farklı kültürlerin karşılaşma, etkileşme ve yeni kültürlerin meydana gelmesi için uygun özellikler sergilemiştir. Anadolu’nun yeryüzü şekilleri başta olmak üzere coğrafi farklılıkları üzerinde oluşan uygarlıkların hem birbirleriyle hem de komşu medeniyet unsurlarıyla etkileşmelerinde önemli bir etken olmuştur. Akdeniz ve Karadeniz bölgeleriyle iç bölgeleri arasında iletişimin yüksek sıradağlar dolayısıyla sınırlı olması buralarda meydana gelen kültürlerin birbirlerinden hem farklı olmasına hem de birbirlerini daha az etkilemesine vesile olurken aynı zamanda farklı uygarlıkların oluşmasına da sebep olmuştur. Anadolu’da oluşan medeniyetler coğrafi faktörlerin getirdiği zorunluluklardan dolayı birbirini az etkileyebilirken kuruldukları bölgenin durumuna göre de yakın olduğu ve iletişimi kolay sağlayabildiği büyük medeniyet merkezlerinin etkisinde kalmıştır. Bu etki çoğunlukla siyasi, kültürel, filolojik ve etnik alanda kendini göstermiştir. Çeşitli yönlerden yapılan göçler farklılığı artırırken etkileşimin de hızlanmasına yardımcı olmuştur. Eski çağ’da Mezopotamya, Orta Asya, Akdeniz, Mısır, Batı-Hellen-Roma medeniyetleri Anadoludaki medeniyetleri etkilerken günümüzde de bu etkileşimin hala devam ettiğini gözlemlemek mümkündür.
Keywords
Abstract
Geographical position of Anatolia is like a passage between Asia, Europe and Africa which are the ancient continents of the world. This quality has made Anatolia to be used like a bridge by some tribes to pass from one of the mentioned continents to the other. Anatolia, which was used like a bridge, is not only a passageway but is also a settlement for some others as well. For that reason, Anatolia has been suitable place for the different cultures to meet, interact and create new cultures. Especially land forms of Anatolia and its geographical differences has been one of the important factors which caused the civilizations settling to interact with the neighboring civilizations. Due to the limited communication between central region, Black Sea and Mediterranean because of mountain ranges, has lead different cultures to emerge and it has also brought about limited interaction and it also created diverse civilizations to be established. Civilizations which were established in Anatolia had limited influence on each others due to geographical factors; however they were influenced by bigger civilizations which were close and easily communicated. The influence was usually in the field of politics, culture, philology and ethnicity. Migrations form different directions also increased the differences between these civilizations and helped interaction in a positive way. During the ancient period Mesopotamia, Central Asia, Mediterranean, Egypt, Western Hellene-Roman Empire influenced Anatolian civilizations; we see that the interaction has still continued.
Keywords
- - Cemalettin Şahin, Coğrafya 2, Ders Kitapları a.ş. İstanbul 1993.
- - Ekrem Akurgal Anadolu Uygarlıkları, Net Turistik Yayınları, 8.baskı, İstanbul 2003.
- - Ekrem Memiş, Genel Tarih, Öz Eğitim Yayınları Konya 1997.
- - Füruzan Kınal, Eski Anadolu Tarihi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 3.baskı, Ankara 1991.
- - Hasan Bahar, Eski Çağ Uygarlıkları, Kömen Yayınları, 1.baskı, Konya 2010.
- - İsmet Zeki Eyuboğlu, Anadolu Uygarlığı, Der yayınları,3.basım, İstanbul 1997.
- - J.G. Macqueen, Hititler ve Hitit Çağında Anadolu, çev.Esra Davutoğlu, Arkadaş Yayınları, 2.baskı Ankara. 2009.
- - Mehmet Özdoğan, “Anadolu’nun Tarih Öncesi, Paleolitik Çağ, İlk Adımlar”, Arkeo Atlas dergisi 2011/01,Doğan Burda Dergi Yayıncılık ve Pazarlama A.Ş.Editör Necmi Karul, İstanbul 2011.
- - Metin Özbek, “Anadolu’da Irkların Tarihsel Gelişimi”,XI.Türk Tarih Kongresi, (5-9 Eylül1990),Cilt.I,Ankara. 1990.
- - Mustafa Bıyıklı, “Bir Merkez Dünya Olarak Afriavrasya Stratejiler Çemberinde Türkiye ve Orta Doğu”, Stratejik Araştırmalar Dergisi, yıl- 5, Sayı 10, Eylül 2007, Genelkurmay Atase Başkanlığı Yayınları, Ankara 2007.
- - Nazmi Özçelik, İlk Çağ Tarihi ve Uygarlığı, Nobel Yayın Dağıtım, 4.baskı, Ankara 2009.
- - Ramazan Özey, “Türkiye'nin Coğrafyası ve Jeopolitiği neden önemlidir?”, Aylık Strateji ve Analiz e- dergisi, Ekim 2003, Sayı.9, http://www.stradigma.com.
- - Reşat İzbırak, Türkiye II, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fak. Basımevi, Ankara 1981.
- - Seton Lıoyd, Türkiye’nin Tarihi, Bir Gezginin Gözüyle Anadolu Uygarlıkları, çev. Ender Varinlioğlu, Tübitak Popüler kitapları, 20.basım, Ankara 2007.
- - Sevgi Aktüre. Anadolu’da Demir Çağı Kentleri, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2003.
- - Suat ilhan,Türkiye’nin Jeopolitik Konumu ve Türk Dünyası, Atatürk yüksek kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayını, Ankara 1999, s.3, http:// www.cagdastoplum.org/yayinda/ekitap.
- - Ş. Sedef Çokay-Kepçe, “Anadolu Arkeolojisinde Ortak Kavram, Ortak Dil Kullanımı Üzerine”, Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Haberler, Sayı:29, İstanbul Ocak 2010, s.2-3, http://turkinst.org/tr/yayinlar/bulten/pdf/29.pdf
- 30 Metin Özbek, “Anadolu’da Irkların Tarihsel Gelişimi”,XI. Türk Tarih Kongresi, (5-9 Eylül1990),Cilt.I,Ank. 1990 s.62
- 31 İsmet Zeki Eyuboğlu, Anadolu Uygarlığı, Der yayınları,3.basım, İstanbul 1997, s.24
- - Veli Sevin, Anadolu Arkeolojisi, Der yayınları,3.basım, İstanbul 2003.
- - Veli Sevin, Anadolu’nun Tarihi coğrafyası I,Türk Tarih Kurumu yayınları,1.baskı, Ankara 2007.
- - Zeki Büyüktanır, İnsan sevgi Anadolu, Sam Yayınları,2.basım. Ankara 1995, s.4-7, http://www.hiperkitap.com/ekitap
