Author :
Abstract
Çevremiz, bizi örüntüleyen ve içerisinde bu örüntülerle belli bir ağ oluşturabilen bir yapıya sahiptir. Kurumların işlevlerinin yanında diğer kurumlarla etkileşim sağlaması ile sergilenen bu düzen içerisinde engellilerin yeri nedir? Bu yerin genele olan oranları hangi küsürlü rakamlarda kalmaktadır? Belirli istihdamlarla beraber kamu ya da özel sektörde iş bulabilen kesim hangi engelli gruplarını kapsamaktadır. Bu soruların içerisinde engelli bireyleri dezavantajlı bir gruba dâhil ederken, engelli bireylerin içerisinde de dezavantajlı engel grupları bulunmaktadır. Bu engel grupları içerisinde otizmli, downsendromlu, zihinsel engelli, çift engelli, ağır bedensel engelli, asperger sendromlu, ağır işitme engelli, görme engelli, süreğen hastalıklar vb. gruplar bulunmaktadır. 2012 verilerine göre engelli nüfusu, dünya nüfusunun yaklaşık %15’idir. Bir milyara tekabül eden bu sayının çalışma çağındaki engelli sayısı ise yaklaşık 785 milyondur. Engelli bireylerin tam zamanlı istihdamı düşük orandadır. Bu anlamda engelli grubundaki işsizlik oranı engelli olmayanlara göre iki kat fazladır. Engelli grubundaki geniş bir kesim iş yaşamının dışında kalmaktadır. Engelli istihdamının bir başka handikabı ise kötü çalışma koşulları ve düşük kariyer beklentilerine neden olmaktadır. Düşük ücretlerde çalışıyor olmaları ise bir başka gerçektir. Toplumsal cinsiyet boyutunda ise engelli kadınların daha dezavantajlı olduğu görülmektedir. Son olarak ise akıl ve ruh sağlığı engeli bulunan kişiler daha büyük zorluklarla karşılaşmaktadır. Engelliler çalışmak, üretmek ve işgücü piyasasında yer edinmek istemektedirler. Çalışma isteği hem üretime katkı ve hem de rehabilitasyon unsuru olarak değerlendirilmektedir. Çalışma ortamı ise sosyalleşme ve sosyal içerme için önemli bir imkân olarak görülmektedir. (Genç, 2013: s.28 Genel olarak baktığımızda engelli işgücünün sosyolojik açıdan toplumu ileriye taşıyan bir boyutunun olacağı ve bu taşınma ile beraber sosyolojik, psikolojik, ekonomik vs. alanlarda toplumsal istikrarın büyüyeceği aşikârdır. Bu anlamda yapılması gerekenin farkındalık oluşturma süreci ile beraber politikaların bu anlamda iyileştirilmesi ve işgücü piyasasına engellilerin dahil edilmesini sağlamak açısından işyerlerinde ve kamusal alanlarda gerekli düzenlemelerin yapılması gerekmektedir. Örneğin bedensel engelli bireyler için rampalar, işitme engelli bireyler için işaret dili temelli yayınlar, görme engelli bireyler için işitsel öğeler, diğer engelli grupları için de ihtiyaçları olabilecek diğer düzenlemelerdir.
Keywords
Abstract
Ourenviroment is patterned us and it has a contexture of organizingcertainsocial network withinthispattern.Inadditiontoinstitutionsfunctions, what is thehandicappedesposition in organizationthatexhibitedbyinteractionsamonginstitutions. What is therates of thisposition in general relatively? Thegroupsincludeswhatkind of handicappedpersonwhichfinds ajob in publicorprivatesectorwithcertainenomployment. Whileınthisquestionshandicappedindividualswereattachedtodisadvantegesgroups,handicappedgroupsincludesdisadvantegesgroupseachother as well, such as autism, down’ssyndrome, mentallydisorder, strongphysicallydisabled, asperger’ssyndrome, stronghearingimpaired, visuallyimpairedetc. Accordingto 2012 statisticaldata, handicappedpopulationsaccountedfor 15% of theworldpopulation. Thisnumbermatchupto a billionand 785.000.000 of thispopulationsincludehandicappedindividualswhichareworkingagepopulations. Full employement of handicappedindividuals is a lowebb. Inthis sense unemploymentrates of handicappedindividualstwotimeswiderthanhealthyones. Widerates of handicappedindividulesareapartedfromtheprofessionallifes. Anotherdisadvantages of handicappedemployement is poorworkingconditionsandlowcarrierexpectationsandlowin comes as well. Interms of publicsexualperspectives, handicappedwomenmoredisadvantagedthanhandicapped men. At lastthemostadvantagesgroupsarementhallydisabledindividuals. Handicappedindividualswantworking, generatingandgettingposition in labor market. Willingtowork is evaluated not onlycontributiontoproductivity but alsoonepart of therehabilitation. Incaseworkconditionsarethoughto be importantindicator of socializationandsocialinclusion. From general perspective, laborforce of handicappedindividualmovesocietyforward in terms of sociologicalperspectifandwiththiscircumstancesocialstabilityunmistakeablegetincreaseıncertainareasuch as sociological, psychological, economicaletc. Inthis sense policy can be improvewithcreateawarenessprocessandnecessaryrequirement is done in workplaceandpublic domain forintegrationof handicappedindividualtoworkplace. Someexamples of thisrequirements as follow; rampsforphysicallydisabledindividuals, thepublicationsarebased on signlanguageandauralitemsforvisuallyimpairedindividualsetc…
Keywords
- Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, İşgücü Piyasasının Özürlüler Açısından Analizi, (2011).
- Aydınonat, N. Emrah, Engelli İstihdamını Arttırmanın Yolları. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı: N: 201232, (Haziran 2012).
- Belgen, Beliz, Fiziksel Engelli Kişilerde Çalışma Kapasiteleri ile İlgili Ergonomik RiskFaktörlerinin Yaşam Kalitesine Etkisi, Ankara Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü: Yayımlanmamış Doktora Tezi, (2011).
- Çağlar, Patır, Özürlülük Olgusunun Tarihsel Sürecinde 1980 Sonrası Söylem vePolitikaların Küreselleşme Ortamında Hayata Geçirilebilirliği Üzerine Bir Tartışma:Türkiye Örneği, Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Yüksek Lisans Tezi, (2012).
- Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Aile Dergisi, Sayı 10, (2015).
- Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Müdürlüğü, Kamuda Engelli İstihdamının Analizi, (2015).
- Erdem, C.,Aydoğdu, C., Çiftçi C., Öcal T., T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı:Ulusal İstihdam Stratejisi (2014–2023) Özel Politika Gerektiren Grupların İstihdamının Artırılması Ekseni Raporu, (2014).
- Fırat, S., Hızıroğlu, M., Coşkun, R.,T.C. Başbakanlık DPT AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı, Engellilerin İstihdamının Artırılması, (2009).
- Genç, Yusuf, Engellilerin İstihdamı ve Sosyal İçerme İlişkisi. Akademik İncelemeler Dergisi: Cilt:8. Sayı:1, (2013).
- Kara, Bülent,Sosyal Haklar ve Özel Olarak Korunması Gereken Kişiler,.SüleymanDemirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi Bölümü:YayınlanmışDoktora Tezi, (2008).
- Köksal, Ayşegül,Türkiye‟de Engelli İstihdamı ve Bir Araştırma. İstanbul Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, (2010).
- Seyyar, Ali, Uluslararası Boyutuyla Özürlü Kota Sistemi, Sakarya Üniversitesi. İktisadi ve İdari Bilimle Fakültesi. Kamu-İş Dergisi. Cilt:6. Sayı: 1/2000, 2000.
- Sözmez, Ö. F.,Karatekin K., Merey Z., (Summer 2013). Ulusal Televizyon KanallarındaEngelli Hakları, TurkishStudies-International PeriodicalForTheLanguages.LiteratureandHistory of TurkishorTurkic, Volume 8.
- Who-Wb, 2011.
- Yazan, Ü.Meriç, (1996). Sosyolojik Açıdan Özürlüler. M.Ü. Atatürk Eğitim Bilimleri Dergisi: sayı 8.
- “Mecidiyeköy DownCafe/Restaurant” Facebook adresi,https://www.facebook.com/downader/info/?tab=page_info (Erişim Tarihi: 10.12.2015).
- is-kapisi-23567831 (Erişim Tarihi: 11.12.2015).
- Engelliler Hakkında Kanun, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5378.pdf (Erişim Tarihi: 05.01.2016).
